مسیر سخت دولت چهاردهم در صنعت نفت

به گزارش بازار مشترک، محمود خاقانی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره چالش‌های صنعت گاز و برنامه‌هایی که دولت چهاردهم باید برای رفع مشکلات این صنعت دنبال کند، اظهار داشت: بزرگترین مشکل ما در این حوزه جذب سرمایه گذاری است، مثلا بعد از پرونده کرسنت قراردادی را که یک دولت در سال ۸۱ منعقد کرده بود دولت دیگری در سال ۸۴ در صدد ملغی کردن آن برآمد البته بعد از فاش شدن اسناد ‌ویکی لیکس مشخص شد که امریکا هم بدنبال عدم اجرای این قرارداد بوده است و این یکی از مواردی بود که اعتبار شرکت ملی نفت ایران را بعنوان طرف قرارداد دچار خدشه کرد و درواقع جذب سرمایه و اجرای قراردادهای جدید  را در سال‌های بعد نیز دچار چالش کرد.

وی ادامه داد: در دولت یازدهم و دوازدهم تلاش شد این اعتبار از دست رفته را بازگردانند، به همین دلیل یک نوع قرارداد جدید نفتی تحت عنوان آی پی سی تعریف  ‌‌و قرار شد جذب سرمایه و قراردادها به گونه‌ای تعریف شود که به نفع دو طرف باشد. زیرا در آن زمان بسیاری از سرمایه‌ها در سطح جهان به سمت عراق روانه می‌شد، بنابراین به نحوی قرارداد تنظیم می‌شد که ما بتوانیم با کشوری مثل عراق رقابت کنیم. 

خسارت لغو سواپ 

این کارشناس حوزه انرژی گفت: مشکل دیگری که ما داشتیم  در دریای خزر و آسیای مرکزی و‌ قفقاز قراردادهای سواپ داشتیم که بنای این قراردادها  بر این بود که نقش دلار را در تجارت انرژی کاهش دهیم مثلا در ازای گازی که به ارمنستان انتقال می یافت برق دریافت می کردیم این قراردادها بر اساس BTU طراحی شده بود که آن هم در زمان وزارت آقای میرکاظمی بی‌دلیل و یک شبه متوقف شد و شرکت نفت و شرکت نیکو مجبور به پرداخت میلیون‌ها دلار جریمه شدند، بعدها خیلی سعی شد اعتبار از دست رفته را با اجرای قراردادهای جدید  بازگردانند که البته تاحدی موفق هم شدند به این ترتیب که قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی با مشارکت توتال و‌ سینوپک چین قبل از خروج ترامپ از برجام؛ به امضا رسید اما زمانی که توتال و سینوپک‌به دنبال خروج امریکا از برجام از قرارداد با ایران خارج شدند، چینی‌ها حاضر نشدند به تعهدات خود در قراردادهایی که در میادین مشترک با عراق با ایران داشتند را نیز ادامه داده و کار انجام دهند.

اصل؛ شفاف سازی است

وی بیان داست: در هر حال واقعیت امروز صنعت نفت کشور این است که دولت چهاردهم با مشکلات سختی مواجه خواهد بود و از جمله آنها غیرشفاف بودن وقایع این‌صنعت است، هرچند آقای پزشکیان عنوان کرده اقتصاد خرد و کلان کشور از جمله اقتصاد انرژی کشور را شفاف می‌کند اما مسیر سختی دارد. مثلا آنگونه که وزیر پیشین نفت عنوان کرده بود مافیای بزرگی در صنعت نفت حضور دارد که رفع آن اقدام ویژه‌ای را می‌طلبد.

 خاقانی تاکید کرد: شرکت نفت باید بتواند اعتبار از دست رفته را به عنوان شرکتی که حتی در زمان جنگ نگذاشتیم قراردادها اجرا نشود، بازگرداند و اجازه ندهیم اعتبار شرکت نفت دچار خدشه نشود.

برنامه صادرات برق تا اروپا را دنبال کنیم

وی ادامه داد: اکنون در صنعت گاز شرایطی تجربه می‌کنیم که فاصله میادین گازی از بازار مصرف طولانی شده بنابراین باید به صورت گاز ال ان جی به بازار برسد. در دولت یازدهم و دوازدهم موسسه‌ای وابسته به دانشگاه تهران و اتاق بازرگانی کارگاه برگزار کردند و طرح شبکه انرژی خزر تشکیل شد؛ به این معنا که هم گاز ترکمنستان و گاز تولیدی خزر را وارد ایران و هم گازی را که در ایران تولید می‌شود به برق تبدیل کنیم و صادرات برق از طریق خطوط انتقال مستقیم داشته باشیم؛ درواقع می‌توانستیم گازها را تبدیل به برق و تا اروپا هم برویم. این هدف در برنامه ششم تبدیل به قانون و قرار شد ایران تبدیل به محور صادرات انرژی خزر تبدیل شود اما به دلیل تداوم تحریم‌ها و برخی موانع داخلی به سرانجام نرسید.

خصوصی‌ها را فعال‌تر کنیم

این کارشناس حوزه انرژی با ابراز امیدواری از اینکه دولت منتخب با همکاری مجلس بتواند برنامه‌های هفتم توسعه را در حوزه انرژی پیش ببرد، گفت: ما در صنعت نفت هنوز شرکت خصوصی نداریم که بتواند امور مربوط به صنعت را به خوبی پیش ببرد، خصوصی‌سازی‌هایی در پالایشگاه و پتروشیمی‌ها انجام داده‌ایم، اما در کل شرکت‌هایی که در بخش پایین دست نفت و گاز و برق و بطور کلی انرژی فعالند اگر توانسته بودند خوب عمل کرده و راندمان تولید را بالا ببرند و سرمایه گذاری داخلی و خارجی جذب کنند و تکنولوژی را وارد صنعت کنند ما نباید امروز قطعی برق و گاز داشته باشیم و یا در صنعت پتروشیمی و فولاد و…مشکل داشته باشیم.

وی در ادامه به قراردادها و سرمایه گذاری دیگر کشورها اشاره و اظهار داشت: اکنون رییس جمهور منتخب اعلام کرده ما با چین و روسیه قرارداد راهبردی داریم و در صدد تداوم همکاری با این کشورها هستیم،  اما باید در نظر داشته باشیم چین اکنون ۳۰ میلیارد دلار در عربستان سرمایه گذاری کرده بیش از یک ربع قرن با قطر قرارداد خرید گاز دارد، بنابراین در صورت تداوم همکاری با این کشور، باید ما نیز بتوانیم ارقام جذب سرمایه را در کشور بالا ببریم.

ایجاد رقابت برای خارجی‌ها

خاقانی ادامه داد: اگر دولت جدید با اروپا ‌‌حتی امریکا تعامل داشته و روابط را توسعه دهد چین و روسیه هم سرمایه بیشتری را وارد ایران خواهند کرد کمااینکه در عربستان، امارات، قطر و‌کویت و... سرمایه‌های بزرگی را  برده‌اند.

از مافیا تا بهانه‌های تحریمی

وی در ادامه بیان داشت: دولت جدید باید در نظر داشته باشد امروز مافیاهایی به اسم بخش خصوصی دنبال پروژه هستند که باید از ریشه دواندن آنها در نفت جلوگیری کند، باید در نفت صحنه شفاف شود، مقاصد فروش نفت، فروشندگان و قیمت آن  مشخص و شفاف اعلام شود همچنین باید مطمئن باشیم که پول فروش نفت به کشور بازگزدانده می‌شود. اینکه در حال دور زدن تحریم هستیم و به بهانه اینکه تحریم تداوم دارد اقدامات نفت را شفاف سازی نکنیم و یا FATF را به بهانه دور زدن تحریم قبول نکنیم اوضاع نفت قابل حل نیست، باید اقتصاد خرد و کلان و‌ بویژه اقتصاد انرژی شفاف شود و در این صورت است که سرمایه و‌ فناوری وارد نفت می‌شود. 

اعتبار را به شرکت ملی نفت بازگردانیم 

این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: در طول تاریخ بیش از صد ساله نفت؛ شرکت ملی نفت قابل اعتماد ‌و معتبر بوده ‌و در طول جنگ‌ تحمیلی هم امتحان خود را به خوبی پس داده است. باید شرایط به نحوی رقم بخورد که همچنان به عنوان یک‌شرکت معتبر منطقه مطرح شود و بتواند با شرکت‌هایی مثل آرامکوی امروز رقابت کند، همچنین باید از واگذاری صندوق بازنشستگی صنعت نفت که در سکوت مافیایی بعنوان بخشی از جریمه به کرسنت در حال انجام است؛ جلوگیری شود.