بازار مشترک- الهام صادقی: بعد از مخالفت شورای رقابت با عرضه خودرو در بورس که موجب ممنوعیت چنین عرضه هایی از سال گذشته در بورس شد، اما ماجرای عرضه ۶۰۰ دستگاه دیگنیتی پرستیژ در بورس موجب شد تا این نگاه ایجاد شود که آیا خودروسازان می توانند از سد تصمیمات شورای مذکور گذر کنند و عرضه در بورس کالا را ادامه دهند؟
پرسشی که در پاسخ به آن می توان به دوئل شورای رقابت و شورای عالی بورس برای عرضه دوباره خودرو اشاره کرد که در نهایت کفه ترازو تصمیمات در این زمینه را به سمت و سوی اجرای تصمیم شورای مذکور سنگین تر کرد.
به این ترتیب بعد از آن که وزارت صنعت، معدن و تجارت، کمیسیون اصل 90 همچنین شورای رقابت دوباره بر غیرمجاز بودن عرضه خودرو در بورس کالا تاکید کردند، نماد معاملاتی دیگنیتی پرستیژ 29 خردادماه به عبارتی همان روزی که قرار بود در بورس عرضه شود از تابلوی تالار شیشه ای حذف شد.
عرضه خودرو در بورس غیرقانونی بود
با این وجود اما همچنان نتیجه این موضوع که ممنوعیت عرضه در بازار سرمایه تداوم خواهد داشت یا بعد از مدتی به دلایلی حذف خواهد شد به سئوال مهمی تبدیل شد، پرسشی که محمدعلی اسفنانی، سخنگوی سازمان تعزیرات به نوعی درباره اش بیان کرده است، عرضه خودرو در بورس غیرقانونی بود و در هیچ کشوری در دنیا نیز بورس فضا و محلی برای عرضه محصولاتی مانند خودرو نیست.
از نظر وی عرضه و فروش خودرو شرایط خاص خود را داشته و نیاز به قوانین و قواعد مربوط به بازار سرمایه دارد، چارچوب هایی که اجازه عرضه اقلامی مانند وسایل نقلیه را به بورس نمی دهد. ضمن این که به طور معمول کالاهایی در بازار سرمایه عرضه می شوند که امکان کشف قیمت شان به راحتی امکان پذیر نیست یا مشتریان چنین اقلامی محدود است.
این در حالی بوده که عرضه به نسبت طولانی مدت خودرو در این بازار موجب شده تا برخی از افراد از منفعت هایی را در این خصوص ببرند، منفعتی که پس از اتخاذ ممنوعیت عرضه خودرو در بازار سرمایه خریدارانی که به هر دلیل اکنون سرمایه خود برای تهیه خودرو را آماده کرده اند از
آن بی نصیب مانده اند.
آنچه که این موضوع را به ذهن متبادر می کند که چرا باید تصمیماتی اتخاذ شود که مدت ها بعد از عملیاتی شدن آن رای به ممنوعیتش داده شود، امکانی که برخی افراد توانسته اند از آن بهره مند شوند و گروهی دیگر این شانس را از دست داده اند. آن هم برای کالایی که در بازارهای مختلف پرمشتری است و بنابراین با استناد به سخنان اسفنانی این اقدام از ابتدا نیز اساس قانونی نداشته است.
به این ترتیب اتخاذ چنین تصمیمی را نیز باید به فهرست بلند و بالای تصمیم های قبلی که در حوزه فروش خودرو گرفته شده است، اضافه کرد، مواردی که در نهایت موجب بروز آشفتگی های زیادی در این بازار پر مشتری شد.
یک اما و اگر تامل برانگیز!
اما این موضوع ابعاد انتقادی نیز دارد، اینکه به طور نمونه گفته می شود، شاید سود قابل توجه از واسطه گری ها در حوزه خرید و فروش خودرو موجب شده تا مافیای خودرو با افزایش فشار، مانع از عرضه آن در بورس کالا شود. شائبه ای که بازگشت مجدد شورای رقابت به حوزه قیمت گذاری دستوری خودرو به نوعی می تواند آن را تقویت کند.
از سوی دیگر البته این مقوله نیز مطرح می شود که با توجه به راهاندازی شدن سامانه یکپارچه خودرو باید تمامی تولیدکنندگان داخلی، همچنین مونتاژکاران در سامانه مذکور به خریداران عرضه کنند، ضمن اینکه بهای این تولیدات باید مطابق با نرخ مصوب شورای رقابت باشد، بحثی که بر بازگشت دوباره شورای رقابت به قیمت گذاری را تایید می کند.
همه این موارد را در شرایطی شاهد هستیم، که برخی از کارشناسان نیز عرضه خودرو در بورس، را راهکاری مناسب می دانند که می تواند از دلالی در این حوزه تا حد زیادی جلوگیری کند.
احتمال بازگشت دوباره خودرو به بورس کالا
در این میان البته برخی ها بر این باور هستند که با توجه به سخنان اخیر علی آقامحمدی، رئیس گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری احتمال بازگشت دوباره خودرو به بورس کالا بیش از پیش تقویت شده است، چراکه وی تاکید کرده است؛ موضوع مهم در روند معاملات بورس کالا آن است که ارزش کالاها باید براساس عرضه و تقاضای بازار مشخص شود و اعتبار و جایگاه بورس کالا نیز در همین واقعیسازی قیمت کالاهاست؛ اما گاه به دلیل تفاوتهای نرخ ارز شاهد تلاش برای دخالت در معاملات بورس هستیم که این رویه درست و منطقی نیست.
البته این را هم باید گفت وی در اظهاراتش اشاره مستقیمی به خودرو نکرده است، ولی با توجه وضعیت کنونی خودروسازان در کشور علاوه بر این نقشی که اقتصاد دستوری در زمینه افزایش زیان انباشته خودروسازان دارد، شانس بازگشت خودرو به بورس کالا تا حدی قوت گرفته است.
به رغم همه این ها ولی از نظر ذبیحالله خدائیان، رئیس سازمان بازرسی کشور، عرضه خودرو در بورس کالا مصداقی برای گران فروشی بوده و قرار است، سازمان مذکور با متخلفان برخورد جدی کند. وی حتی به طور تلویجی عرضه در بورس کالا را عاملی برای بالا رفتن بهای وسایل نقلیه دانسته است. نگاهی که البته تایید را رد آن نیاز به بررسی های بیشتر دارد، آن هم در شرایطی که کارشناسان نیز نظرات مختلفی در این باره بیان می کنند.
اما به هر حال نباید فراموش کرد که خودروهای عرضه شده در بازار سرمایه به بهای کمتر از بازار به مشتریان عرضه می شود، بنابراین فرضیه اثرگذاری آن در گران شدن قیمت وسایل نقلیه چندان به ذهن نزدیک نیست. ضمن اینکه بارها خودروسازان و تامین کنندگان قطعات خودرو بیان کرده اند بالا رفتن قیمت دلار در کنار تحریم ها موجب شده تا تولید خودرو برایشان صرفه اقتصادی نداشته باشد و از این رو مجبور به افزایش قیمت ها هستند. مواردی که خود به نوعی باز هم بیانگر تکرار تجارب نابه سامان گذشته در حوزه تولید و عرضه خودرو بوده و به نظر می رسد، شاید تصمیمات اشتباه به هر دلیلی در این زمینه پایانی ندارد.
دیدگاه ها