استان تهران را بهتر بشناسید

معرفی استان تهران

تهران پیشینه‌ای طولانی دارد و باستان‌شناسان بر این باورند که زندگی در این منطقه به دوران نوسنگی برمی‌گردد.

همچنین در برخی نوشته از ری به عنوان زادگاه زردتشت نام برده شده است. 

در نوشته‌های تاریخی از تهران به عنوان منطقه‌ای خوش آب و هوا و پر از باغ‌های میوه یاد شده‌است. تهران یکی از پناهگاه مردم بود که انتقال دانش ساخت‌وساز، تجارت و شهروندی مردم ری به تهران، توانست آغاز فصل تازه‌ای در راه پیشرفت تهران باشد.

استان تهران با وسعتی حدود ۱۲٬۹۸۱ کیلومتر مریع، بین ۳۴ تا ۳۶٫۵ درجهٔ عرض شمالی و ۵۰ تا ۵۳ درجهٔ طول شرقی واقع شده‌است و در نیمه شمالی ایران قرار دارد.

طبق آخرین سرشماری در کشور ایران، جمعیت این استان را بالغ بر 16 میلیون نفر تخمین زدند که پرجمعیت ترین شهر ایران شناخته شده است.

اکثر این جمعیت در نقاط شهری این استان ساکن هستند و ساکنان روستایی آن در حال کاهش هستند. 

تهران دارای اقلیم نیمه‌خشک است. در بیشتر سال‌ها، فصل زمستان نیمی از کل بارش‌های سالانهٔ تهران را تأمین می‌کند و تابستان نیز کم‌باران‌ترین فصل در تهران است.

مرکز این استان شهر تهران می باشد که قدمتی دیرینه دارد و از زمان قاجاریان، پایتخت رسمی ایران است.

تهران بزرگترین و پر جمعیت ترین شهر فارسی زبان جهان است. 

بیشتر بخوانید:

ایران را بهتر بشناسید

در این قسمت به صورت کلی بخش های زیر را به مرور می کنیم:

اقتصاد استان تهران

صنایع و معادن استان تهران

کشاورزی و دامپروری استان تهران

گردشگری استان تهران

حمل و نقل استان تهران

هتل های استان تهران

انرژی استان تهران

علم و فناوری در استان تهران

با کلیک بر روی هر کدام میتوانید درباره آن موضوع بیشتر بخوانید. (در حال بروز رسانی)

مشخصات کلی استان تهران

مساحت: 12.981 کیلومتر مربع

جمعیت : حدود 16 میلیون نفر

مرکز: شهر تهران

دین: اکثریت اسلام-شیعه

زبان: فارسی

گویش : ندارد

موقعیت جغرافیایی: نیمه شمالی ایران

همسایگان استان تهران:

 شمال: استان مازندارن

 جنوب: استان قم

جنوب غربی: استان مرکزی

شرق: استان سمنان

غرب: استان البرز

تهران، پایتخت تهران

تهران، پایتخت رسمی ایران، پانزدهمین شهر پرجمعیت جهان و بیست و هشتمین شهر بزرگ دنیاست.

شهر تهران وسعتی به مساحت ۷۳۰ کیلومتر مربع دارد که تراکم جمعیت در این شهر بین ده هزار و هفتصد تا بیش از یازده هزار نفر در هر کیلومتر مربع است.

شهر تهران به ۲۲ منطقه و 122 ناحیه (شامل ری و تجریش) تقسیم شده و نماد آن برج آزادی و برج میلاد است.

مهم‌ترین نهادهای دولتی و قضایی ایران در شهر تهران واقع شده اند 

این شهر در فهرست گرانترین شهر‌های دنیا محسوب می‌شود، ولی به لحاظ کیفیت زندگی از استاندارد‌های مطلوب برخوردار نیست.

شهرهای استان تهران:

مناطق حفاظت شده استان تهران

استان تهران دارای چهار منطقه حفاظت شده البرز مرکزی، کویر، جاجرود و ورجین است که به‌دلیل حفظ و احیای رویشگاه‌های گیاهی و زیستگاه‌های جانوری آن ارزش حفاظتی پیدا کرده است.

منطقه حفاظت شده البرز مرکزی: یکی از این مناطق در استان تهران است که در سال ۱۳۴۶ برابر مصوبه قانونی «شورای‌عالی شکاربانی و نظارت بر صید» به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد و در حال حاضر قسمت جنوبی آن که حدود یک سوم کل منطقه را شامل می‌شود حدود ۳۸ هزار و ۶۴۶ هکتار وسعت دارد و تحت مدیریت استان تهران است.

منطقه حفاظت شده کویر: در سال ۱۳۴۳ توسط «کانون شکار ایران» با مساحت ۶۰۹ هزار و ۴۳۸ هکتار مورد توجه دولت قرار گرفت و در سال ۱۳۴۶ «سازمان شکار بانی و نظارت بر صید» چرای دام را در سراسر این منطقه ممنوع کرد. در سال ۱۳۵۵ به پارک ملی و در سال ۱۳۵۷ با توجه به امکانات و توانایی‌ها به پارک ملی کویر و منطقه حفاظت شده کویر تقسیم شد.

منطقه حفاظت شده ورجین: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی یکی از شکارگاه‌های سلطنتی بود که در سال ۱۳۵۸ به سازمان حفاظت محیط زیست واگذار و در سال ۱۳۶۱ بر اساس مصوبه شورای‌عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده مصوب شد.

منطقه حفاظت شده جاجرود: در سال ۱۳۵۸ با تصویب شورای انقلاب اداره آن به سازمان حفاظت محیط زیست و در سال ۱۳۶۱ مجموعه حفاظتی جاجرود که مشتمل بر پارک ملی خجیر با مساحت ۱۰ هزار و ۶۹۲ هکتار و پارک ملی سرخه حصار با مساحت ۸۶۹۵ هکتار تحت مدیریت اداره کل محیط زیست استان تهران قرار گرفتند.

منطقه حفاظت شده البرز مرکزی

بازار نجریش در شمال شهر تهران

فرهنگ استان تهران

استان تهران، استانی مهاجر پذیر است که جمعیت زیادی از آن از شهر ها و روستاهای دیگر با رویای رسیدن به کار مناسب و امکانات بیشتر و زندگی راحت تر به تهران مهاجرت کرده اند. افرادی با فرهنگ ها و آیین های مختلف که در شهر تهران کنار یکدیگر توانسته اند زندگی کنند و این استان پذیرای فرهنگ های مختلفی است که کم کم به یک فرهنگ واحد نزدیک شده اند. 

اقتصاد استان تهران

تهران بزرگ‌ترین شهر ایران، پایتخت و کانون اقتصادی ایران است و اولین منطقهٔ صنعتی کشور محسوب می‌شود. 

تهران از حدود 60 سال پیش گام‌های مهم صنعتی شدن را برداشت. در آن دوران کارخانه‌های سیمان، بلورسازی، چیت‌سازی، شرکت دخانیات ایران و صنایع نظامی در پیرامون تهران ساخته شدند.

بسیاری از کارخانجات و شرکت های مهم کشور، در استان تهران قرار دارد که در این بین می توان به ایران خودرو، سایپا، ارج، بهنوش و ... اشاره کرد.

تهران سهم مهمی در اقتصاد ایران دارد. 

کارگری در در حال جوش دادن بدنه خودرو - کارخانه ایران خودرو- تهران - ایران (عکس AP/ابراهیم نوروزی)

صنایع و معادن استان تهران

صنایع استان تهران: حدود 50 درصد صنایع ایران، در تهران مستقر هستند که از جمله این صنایع می توان به صنعت خودرو سازی، الکترونیک و تجهیزات الکتریکی، تسلیحات نظامی، منسوجات، شکر، سیمان، محصولات شیمیایی، دارو، ، لبنیات، مواد غذایی و ... اشاره کرد. 

معادن استان تهران: مراکز معدنی تهران به عنوان پایتخت کشور ایران در حال حاضر به 400 مورد فعال می رسد.

در حال حاضر 278 معدن فعال مصالح ساختمانی در استان مشغول فعالیت هستند، که عمده معادن مربوط به مصالح ساختمانی از قبیل شن و ماسه، گچ، سنگ آهک و مواد اولیه سیمان است.

به طور کلی 23 نوع ماده معدنی در استان تهران استخراج می شود ولی با این اوصاف، تهران از لحاظ وجود منابع سنگ تزئینی، چندان غنی نیست.

کشاورزی و دامپروری استان تهران

کشاورزی: از نظر موقعیت طبیعی و کشاورزی منطقه تهران را می توان به دو ناحیه کوهستانی معتدل و ناحیه دشت ها و کوهپایه های جنوب البرز تقسیم کرد که هرکدام به کاشت محصولات مناسب منطقه پرداختند.

استان تهران از نظر مساحت رتبه بیستم و از نظر تولید رتبه سوم را در اصلاح باغات و گلخانه ها در ایران دارا است که این رتبه با توجه به محدودیت سطح اراضی در استان تهران بسیار قابل توجه است.

در استان تهران ۱۶۱ هزار هکتار اراضی باغی و زراعی وجود دارد و در حدود ۵۰ هکتار مختص محصولات باغات، گلخانه، قارچ، گیاهان دارویی و موارد مرتبط باغبانی است.

برداشت انگور از نواحی دشت‌ها و کوه‌ پایه‌های جنوبی البرز

دامپروری: استان تهران حدود 8 هزار واحد دامپروری فعال دارد و شهرستان ورامین از بزرگترین تولید کننده دام استان تهران است.

آبزی پروری در استان تهران نیز بیشتر به صورت حوضچه های پروش ماهی است که بخش زیادی از نیاز این استان را برآورده میکند. باقی نیاز استان از طریق واردات از شهرهای شمالی و جنوبی ایران برطرف می شود. 

گردشگری استان تهران

تهران یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری ایران به حساب می‌آید و دارای مجموعه‌ای از جاذبه‌های گردشگری است

تهران، با توجه به اینکه سالیان زیادی پایتخت ایران بوده و سرمایه گذاری های زیادی در این شهر انجام شده و همچنین مناطق طبیعی زیادی که دارد، دارای مناطق گردشگری زیادی از جمله مناطق جنگلی، کوه، مکان های تاریخی، مکان های مذهبی، پارک های بازی، موزه ها، مراکز خرید و ... است.

بیشترین گردشگران خارجی استان تهران مربوط به کشورهای عراق، آذربایجان، افغانستان، ترکیه، ترکمنستان است. 

تهران جزو شهرهای جذاب در منطقه خاورمیانه برای گردشگران است. 
 

تعدادی از مکان های دیدنی استان تهران:

• کاخ گلستان
• کاخ نیاوران
• حرم عبدالعظیم حسنی
• روستای افجه
• آبشار کلوگان
• کوه دربند
• کوه درکه
• پارک آب و آتش
• پارک بازی ارم
• برج میلاد
• برج آزادی
• پل طبیعت
• آبشار تهران
• دشت هویج
• و ...

نمای هوایی از شهر تهران

دریاچه مصنوعی چیتگر- غرب شهر تهران

کاخ گلستان

پارک ساعی تهران

 شب های تهران بسیار زیبا است

برج میلاد - نماد جدید تهران

برج آزادی- نماد قدیم تهران

آبشار تهران

حمل و نقل استان تهران

در استان تهران سه راه برای سفر و حمل و نقل از نقطه ای به نقطه دیگر از کشور وجود دارد: حمل و نقل جاده‌ای، حمل و نقل ریلی و حمل و نقل هوایی.

مسیر های رفت و آمد به استان تهران

• ریلی
• زمینی
• هوایی

ریلی: ایستگاه راه آهن تهران ساختمانی که در سال 1306 در قسمت جنوب شهر تهران در ابتدای خیابان ولیعصر ساخته و آغاز به کار کرد.

در حال حاضر همه استان های کشور دارای خطوط ریلی هستند و تنها در ۱۱ استان کشور امکان سفر با قطار وجود ندارد.

همچنین متروی تهران به عنوان بزرگترین خطوط حمل و نقل ریلی داخل شهری کشور، نماد حمل و نقل عمومی ریلی در ایران است.

راه آهن تهران

آزاد راه تهران -شمال(آزادراه شماره 3) که به تازگی افتتاح شده و شهر تهران را به چالس و نوشهر متصل می کند

جاده ای : تهران دارای شبکه متراکم بزرگ‌راهی است که توسط گروه گسترده ای از خیابان‌ها و جاده‌ها، حمل و نقل جاده ای را شکل می دهد.

برخی از این مسیر ها به طور کامل تکمیل نشده و بخشی از آن راه اندازی شده است

ترمنال های مسافربری بخش دیگری از زیر ساخت های جاده ای در تهران و ایران است که می توان با اتوبوس و با تاکسی های ترمینال سفر کرد.

ترمینال های مسافربری به قسمت مهم و جدایی ناپذیری از سیستم حمل و نقل خارج شهری تبدیل شده است.

ترمینال های استان تهران شامل ترمینال جنوب، ترمینال غرب، ترمینال شرق و ترمینال بیهقی (آرژانتین) است.

ترمینال جنوب

هوایی: تهران دو فرودگاه اصلی به نام های فرودگاه بین‌المللی مهرآباد و فرودگاه بین‌المللی امام خمینی دارد که اولی به پرواز های داخلی و فرودگاه دیگر برای پرواز های برون مرزی اختصاص یافته که نقش مهمی در توسعه و ترویج گردشگری تهران و ایران ایفا میکنند. 

فرودگاه مهرآباد در بخش جنوب غربی تهران ساخته شده‌ است و نام خود را از از روستایی به همین نام گرفته‌ است و فرودگاه بین‌المللی امام خمینی در فاصله 30 کیلومتری استان تهران (آزاد راه تهران-قم) قرار گرفته‌ است.

فرودگاه مهرآباد

حمل و نقل عمومی داخل استان و بین شهری در تهران نسبت به سایر استان های ایران از کیفیت بهتری برخوردار است چرا که به دلیل وجود امکانات بیشتر نسبت به سایر شهر ها، بسیاری از افراد به این شهر مهاجرت کرده و ماندگار شده اند.

بسیاری از افراد با ماشین شخصی سفر می کنند اما عده زیادی، سفر خود را با حمل و نقل عمومی انجام می دهند که در ادامه به آن می پردازیم.

 استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی داخل استان، به چند دسته تقسیم میشوند:

• مترو
• بی آر تی
• اتوبوسرانی
• تاکسیرانی

خط متروی تهران

هتل اسپیناس پلاس- یک هتل مجلل و 5 ستاره در شمال غربی شهر تهران

هتل های استان تهران

 پیدا کردن یک هتل خوب مهمترین کاری است که در برنامه ریزی سفر باید در نظر داشته باشید.

استان تهران به واسطه گردشگران فراوانی که دارد، هتل، هتل آپارتمان، خانه های مبله و مسافر خانه های بسیاری دارد که بر اساس کیفیت و نوع خدماتی که می دهند درجه بندی می شوند.

هتل های لاله، اسپیناس، هتل پارسیان آزادی، هتل پارسیان استقلال و ... را می توان در زمره بهترین هتل های تهران نام برد.

انرژی استان تهران

مقر اصلی شرکت ملی نفت ایران، دومین شرکت بزرگ نفتی جهان در تهران قرار دارد.

تهران با جمعیت حدود 16 میلیونی برای تامین آب شرب شهری از سدهایی که بر روی روخانه های این استان ساخته شده و تصفیه خانه هایی بهره می برد.

آب شهری تهران قابل آشامیدن است و احتیاج به تصفیه توسط شهروندان ندارد.

ذخایر آبی استان تهران: برای کنترل جریان آب سطحی و تأمین بخشی از آب شرب شهری و نیز کشاورزی، سدهای متعددی بر روی رودخانه های جاری در استان احداث شده که از جمله مهمترین آن ها می توان به سد اميرکبير، سد لار و سد لتيان اشاره نمود.
سد کرج یا سد امیرکبیر اولین سد چندمنظوره کشور است که در شمال غربی تهران در جاده کرج - چالوس واقع شده است.

برق استان تهران: استان تهران تعداد متعددی نیروگاه های برق دارد که وظیفه تامین برق استان را برعهده دارد.

شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ وظیفه تأمین برق حدود ۴٫۱ میلیون مشترک در محدوده‌ای به وسعت ۱۰۰۵ کیلومتر مربع در شهر تهران را بر عهده دارد.

نفت، گاز و پالایشگاه استان تهران: استان تهران نفت خیز نیست و از طریق شبکه سراسری سوخت مورد نیاز خود را تامین میکند.

پالایشگاه هایی در تهران وحود دارد که برای تولید فرآورده های نفتی مشغول به فعالیت هستند. همچنین دیگر پالایشگاه های ایران در تهران دفتر نمایندگی دارند. 

پالایشگاه تهران که در قسمت جنوبی تهران واقع شده و ظرفیت پالایش آن ۲۳۵ هزار بشکه در روز را دارا است. این پالایشگاه در سال ۱۳۴٦ تأسیس شد است.

محصولات تولیدی این پالایشگاه: بنزین، گازوئیل، نفت گاز، نفت کوره و دیگر فرآورده‌های نفتی

نفت خام مورد نیاز پالایشگاه تهران به‌طور روزانه توسط شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب تامین می شود.

 شرکت نفت ایرانول و شرکت نفت پارس، شرکت نفت بهران، از دیگر شرکت های نفتی در استان تهران هستند.

پالایشگاه تهران

علم و فناوری در استان تهران

تهران نیز همانند بسیاری از شهر های دنبا برای پیشرفت های اقتصادی خود، پارک های علم و فناوری تاسیس کرده و با حمایت از نخبگان علمی توانسته نقشی در خور را برای علمی کردن اقتصاد و و ثروت اندوزی از طریق علم با استفاده بهینه از دانش متخصصین ایفا کند. 

تعداد بالایی از دانشگاه های مطرح کشور در زمینه پزشکی و مهندسی و ... در تهران قرار دارد و همچنین معتبر ترین آزمایشگاه ها در این استان واقع شده است.

از جمله این مراکز میتوان دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه شریف و ... را نام برد.

دانشگاه صنعتی امیر کبیر