تداوم شیب صعودی صادرات گاز نیازمند تدابیر ویژه

بازار مشترک – الهام صادقی: آمارهای موجود حکایت از این دارد که میزان صادرات گاز از ایران در سال جاری تا به امروز رشد 22 درصد داشته، عدد و رقمی که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته شیب صعودی را در پیش گرفته است.

صادرات روزانه 70 میلیون مترمکعبی گاز
این در حالی بوده که به گفته مجید چگنی، معاون وزیر نفت در امور گاز، میزان صادرات این سوخت کمی کمتر از آمار اشاره شده بوده، زیرا که طبق سخنان وی این رقم به دنبال برنامه‌ ریزی مناسب رشد 19 درصدی را به نمایش گذاشته است. هرچند که نباید این موضوع را نیز فراموش کرد که عدد اشاره شده از سوی چگنی مربوط در پنج ماه نخست سال جاری بوده است و احتمال دارد این عدد در یک ماهه بعد تغییراتی را تجربه کرده باشد.
به هر حال به گواه آمار و ارقام موجود در پنج ماهه اول امسال به طور متوسط میزان صادرات روزانه گاز 70 میلیون مترمکعب بود‌ه رقمی که در همین بازه زمانی در سال گذشته عدد 59 میلیون مترمکعب در روز را به نمایش گذاشته است.
از سوی دیگر آمارهای اعلام شده توسط گمرک کشور نیز حکایت از این دارد که در پنج ماهه نخست سال 1401 کشورمان توانسته حدود 961 میلیون دلار گاز طبیعی مایع شده (LNG) را به دیگر مناطق جهان صادر کند.
در این میان آنگونه که بیان شده به طور نمونه عدد و رقم مربوط صادرات گاز به کشور عراق در سال گذشته رشد حدود 20 درصدی داشته، ضمن اینکه میزان صادرات سوخت موردنظر به ترکیه نیز روند صعودی را تجربه کرده است.

تبدیل گاز به کالایی استراتژیک ویژه
در این شرایط البتهبه دلیل برخی اتفاقات جهانی گاز طبیعی رکوردهای قیمتی مستمری را پشت سر گذاشته و تبدیل به کالایی استراتژیک ویژه شده است، به ویژه اکنون که کشورهای اروپایی به فصل سرد سال نزدیک می شوند و براین اساس تامین سوخت برای آنها بیش از پیش اهمیت دارد.
از سوی دیگر براساس اعلام شرکت دولتی گازپروم روسیه صادرات این شرکت در هشت ماه نخست سال 2022 بالغ بر 37 درصد افت کرده است. آنچه که موجب شده تا بسیاری از کشورهای مصرف کننده این سوخت در حال حاضر به دنبال تدابیری باشند که از طریق آن بتوانند گاز طبیعی مورد نیاز خود را تامین کنند.

از خط لوله پارس چه خبر؟
در این میان به طور قطع ایران به عنوان سومین تولیدکننده گاز جهان فرصت قابل توجهی دارد تا سهم بیشتری از این بازار را از آن خود کرده و براین اساس میزان صادرات گاز را نیز افزایش دهد، هرچند که در این زمینه نباید از تلاش رقبا نیز غافل ماند.
به طور نمونه چندی قبل پرویز شهبازوف، وزیر انرژی آذربایجان اعلام کرد، در مجموع امسال کشورش 12 میلیارد مترمکعب گاز به اروپا صادر خواهد کرد که این رقم در مقایسه با سال 2021 افزایش 31 درصدی دارد.
براین اساس به نظر می رسد؛ باید در این زمینه و برای عقب نماندن از رقبای این بازار تدابیر و سیاست گذاری های اصولی مدنظر قرار گیرد. راهکارهایی که البته جدا از تدوین باید اجرایی نیز شوند، تا تجربه گذشته در این باره تکرار نشود.
به طور مثال می توان به آنچه که 14 سال قبل مقرر شد، پرداخت اما به دلایل مختلف شکل اجرایی به خود نگرفت اشاره کرد، اینکه در آن زمان وزارت نفت خبر داد؛ پروژه خط لوله پارس در دستور کار قرار دارد و براین اساس، خط لوله‌ ای با یک هزار و 745 کیلومتر طول، گاز ایران را به اروپا از مسیر ترکیه انتقال می دهد.
به این ترتیب طبق آنچه که اعلام شده بود؛ باید در سال 2007 کشورمان به شبکه‌ ای از خط لوله‌ ها می پیوست تا گاز لازم برای چند کشور را از طریق ارزروم ترکیه به پایانه بوم‌ گارتن اتریش تامین کند. بنابراین مقرر شد تا ذخایر گازی میدان پارس ‌جنوبی نیز در راستای تأمین منابع مورد نیاز برای این پروژه مورد استفاده قرار گیرد.

در این راستا انتقال 110 میلیون مترمکعب گاز طبیعی در هر روز به اروپا مدنظر قرار می گرفت که در پنج فاز 20 تا 24 میدان پارس ‌جنوبی در خلیج فارس تولید می شد. خط لوله ای که مبدا ان ایران بود و بعد عبور از ترکیه به یونان می رفت، سپس از ایتالیا و سوییس می گذشت و سرانجام به اتریش و آلمان می رسید.
اکنون اما بعد از گذشت سال ها خبری از به سرانجام رسیدن این پروژه نیست و براین اساس باز هم می توان گفت رقبا در این بازار بزرگ شاید در شرایط بهتری از ما قرار داشته باشند. آنچه که گوشزد می کند باید تدابیر و راهکارهای جدی تری در این زمینه مدنظر قرار گیرد.