چالش‌های مهم توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر در ایران

بازار مشترک – الهام صادقی: آنگونه که محمود کمانی، معاون وزیر نیرو گفته، یک درصد از ظرفیت نیروگاهی در کشورمان تجدیدپذیر است. این در حالی بوده که علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو عنوان کرده است؛ حمایت از انرژی ‌های تجدیدپذیر در فهرست تدابیر و برنامه‌ های این وزارتخانه قرار دارد تا میزان برق مورد نیاز در قالب برق پایدار تامین شود.

احداث 500 مگاوات نیروگاه

البته در این زمینه پیش تر نیز تدابیر دیگری در دستورکار قرار گرفته بود که به طور نمونه می توان به موضوع احداث 500 مگاوات نیروگاه اشاره کرد، از این عدد و رقم نیز طبق اظهارات متولیان امر اقدامات انجام شده درباره 120 مگاوات به انتها رسیده و براین اساس پیش بینی می شود، تا اواخر پاییز سال جاری نیز میزان برقی که قرار است توسط نیروگاه تجدیدپذیر وارد مدار شود، به سرانجام برسد.
با این وجود اما به نظر می رسد در این زمینه چالش های زیادی همچنان باقی است، به طور نمونه باید عنوان کرد؛ این نیروگاه ها از امکان صادرات برق به صورت 24 ساعته برخوردار نیستند. براین اساس باید عملیات مربوط به تبدیل انرژی انجام شود تا بتوان برق آنها را به صورت خطی صادرات کرد.

تعرفه‌ های مربوط به خرید تضمینی تا رغبت سرمایه گذاران

از سوی دیگر برخی از افراد نیز به این نکته اشاره دارند که دولت در سال قبل، تعرفه‌ های مربوط به خرید تضمینی انواع انرژی ‌های تجدیدپذیر حدود 40 درصد بالا برده است که این امر خود می تواند مقوله ای قابل تامل باشد.
هرچند که سید مسلم موسوی، مدیرعامل انجمن انرژی‌های تجدید پذیر ایران در این باره توضیح داده است که در بازه زمانی طولانی تعرفه مذکور به تدریج روند کاهشی را تجربه خواهد کرد. 
ضمن اینکه دلیلی که موجب شد این میزان افزایش مدنظر قرار گیرد؛ چنین بوده که سرمایه گذار اولیه متضرر نشود، به عبارتی در سال هال نخست با تغییر تعرفه سرمایه گذاری اولیه به سرمایه گذار باز‌گردد.
با این وجود اما به نظر می رسد؛ حتی این راهکار نیز چندان برای جلب نظر صاحبان سرمایه در این زمینه اثرگذار نبوده و آنچه که به وضوح از استقبال اندک سرمایه گذاران قابل مشاهده است.
در توضیح بیشتر در این باره باید بیان کرد؛ در زمینه نیروگاه های تجدیدپذیر همانطور که می دانیم سرمایه گذاری‌ ها دلاری بوده، در حالی که قرارداد‌های خرید تضمینی به شکل ریالی مدنظر است.
به این ترتیب نوسانات رخ داده در بهای ارز به ویژه دلار به طور مستقیم بر مطالعات مربوط به امکان سنجی اولیه اثرخواهد داشت. آنچه برای برون رفت از آن دولت تلاش کرده تا از شیوه هایی مانند؛ اعمال تغییراتی در زمینه تعرفه‌ های مربوط به خرید تضمینی بهره ببرد.
ولی واقعیت این است که فراز و نشیب های پر شتاب در حوزه قیمت ارز این ایده را نیز بی اثر کرده و در نتیجه افزایش هزینه ها باز هم میزان درآمد را تحت الشعاع قرار می دهد.

موضوعی به نام ایین بودن قیمت انرژی های فسیلی

به این موارد باید دیگر اظهار نظر کمانی را نیز اضافه کرد که گفته است، پایین بودن قیمت انرژی های فسیلی اجازه توسعه انرژی های تجدیدپذیر در ایران را نمی دهد. موضوعی که می توان آن را یکی از دلایل تعلل در اقدامات مربوط به ایجاد نیروگاه های انرژی های تجدیدپذیر دانست.

در زمینه تامین اعتبار برای احداث و راه اندازی این دسته از نیروگاه ها البته موضوعات دیگری هم مطرح شده است.
به طور نمونه مسئولان وزارت نیرو براین باور هستند؛ اگرچه طبق قانون بودجه و براساس ماده 12 قانون رفع موانع تولید ردیف ثابت و مشخصی اعتباری در حدود سه هزار میلیارد تومان درقالب پیش ‌بینی مدنظر قرار گفته شده ضمن اینکه این عدد می تواند به تناسب با رشد صنعت تجدیدپذیر همچنین ظرفیت‌ هایی که وجود دارد، هر ساله روند رو به رشدی داشته باشد، اما محدودیت منابع بودجه ‌ای این احتمال را قوت می بخشد که تحقق این امر چندان قطعی نباشد.
 علاوه براین بدهی‌ های وزارت نیرو هم ممکن است در این زمینه دردسرساز باشد.

قیمت یارانه‌ ای سوخت برای نیروگاه‌ ها

به این فهرست اما باید بحث قیمت یارانه‌ ای سوخت برای نیروگاه‌ ها را نیز اضافه کرد که خود مانعی برای توسعه یافتن انوع تجدیدپذیر آن به شمار می رود.
در این راستا البته محرابیان به این موضوع اشاره کرده است که استفاده از ظرفیت ماده 12 قانون رفع موانع تولید در این زمینه مدنظر قرار گرفته تا از محل صرفه ‌جویی سوخت حاصل از توسعه این نیروگاه‌ها، سرمایه‌گذاری‌ در این بخش توسعه یابد. با این وجود همانطور که اشاره شد این ظرفیت نیز خود اما و اگرهایی دارد.
با این وجود اما واقعیت این است؛ با توجه به شرایط جغرافیایی کشور که منابع خوبی برای راه اندازی این دسته از نیروگاه ها دارد، همچنین با اتکا به بحث جهش تولید دانش بنیان که در آن استفاده از ظرفیت شرکت‌ های دانش بنیان در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر مدنظر قرار گرفته است، به نظر می رسد در این زمینه می تواند با اقدامات اصولی و اتخاذ تدابیر قابل اجرا موفق عمل کرد. 
به این موارد سایر امتیازات مربوط به نیروگاه های تجدید پذیر را نیز باید اضافه کرد. آنچه که موجب شده تا سایر کشورهای پیشرفته از جمله آلمان به رغم عدم برخورداری از منابع لازم در این زمینه از نظر جغرافیایی سهم نیروگاه های تجدید پذیر آنها از نیروگاه های فعال رقم قابل توجهی باشد.