ترکیه و الگوی چینی

  دکتر سید جلال ابراهیمی - مدیر مرکز پژوهش و تحقیقات ایران و ترکیه:

ترکیه به طرف اقتصادی مشابه چین کمونیست می رود، یعنی به کارگیری کارگر ارزان قیمت در مناطق کم مشاغل در داخل و بیشتر در خارج کشور. مدلی که در اوایل ماه جاری توسط رئیس کمسیون اروپا اعلام گردید.

گورکانلی اقتصادی نویس ترک می گوید که این مدل دروازه جهانی جایگزین پروژه (کمربند و جاده) چین در تمام کشورهای دنیا تعبیر و تفسیر شده است که چین با سرمایه گذاری در کشورهای فقیر و از حیث منابع زیر زمینی و نیروی کار قوی به دنبال تولید با هزینه های کمتر هم برای مصارف منطقه و کشورهای دیگر است و بر این اساس و برای جلوگیری از گسترش نفوذ اقتصادی و یا اقتصاد سیاسی چین اتحادیه اروپا، در نظر دارد در یک دوره 5 ساله 300 میلیارد دلار در زیر ساخت های کشورهای آفریقایی و آسیایی سرمایه گذاری کند به آن چه که به پروژه (کمربند و جاده) معروف است و از ایده لوژی و تفکرات جاه طلبانه و پر هزینه رئیس جمهور چین کمونیست اجرایی شده بود که او پروژه کمربند و جاده را از آفریقا آغاز کرد و در این قاره سبز با مردمی خاکستری صدها میلیارد دلار سرمایه گذاری نمود که به صورت عمران و برداشت از بازده آن.
می توان گفت اتحادیه اروپا رقابت شدید و پر هزینه ای را با چین آغاز کرده است که نتایج آن در سرمایه گذاری های چین و یا پایین دست دیگر بسیار اثر خواهد گذاشت.

فرق و تفاوت کمربند و جاده جهانی در این است که شفافیت در سرمایه گذاری از نگاهی آگاهانه به محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن (زمین و هوا) است.
اروپایی ها مدعی هستند که در این سرمایه گذاری استانداردهای کارگری، استانداردهای حقوق بشر، و حفاظت از محیط زیست را در اولویت قرار داده و می دهند.
اتحادیه اروپا معتقد است که عدم شفافیت در تامین منابع مالی باعث طولانی شدن زمان اجرای پروژه و از طرفی افزایش قیمت تمام شده و در نهایت شروع واکنش های مردمی نسبت به پروژه ها می گردد.

گورکانلی می گوید بزرگراه مونته نگرو را که توسط چین و پول چینی ها ساخته شد مثالی برای ساختی ضعیف با عدم توجه به محیط زیست است.

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا که سیاست خارجی خود را بر اساس متوقف کردن و متعادل کردن چین در محدوده تجارت جهانی متمرکز کرده در نمادی از نمود عملکردها چند ماهه دوران ریاست جمهوری اش چین را دشمن اصلی می نامد که لزوما با روش های اقتصادی باید متوقف گردد نه نظامی.
جو بایدن بازدارندگی توسعه قدرت چین و در مرحله دوم روسیه را از طریق تحریم های اقتصادی بدون استفاده از گلوله، سلاح، سرباز قرار داده است.
ترکیه در قبال روسیه که شدیدا به بازارها مصرفی مواد غذایی آن و توریست روسی نیاز دارد و از طرفی چین که در چند قدمی تسخیر بازارهای مصرفی اروپا درست در آن سوی مرزهای ترکیه است.

چین برای سرعت بخشی به حضور در بازارهای اروپایی چه اروپای شرقی و چه غربی و هم چنین شمال آفریقا از طریق دریای مدیترانه با ایجاد مراکز و دپو و انبار تجمیع مواد مصرفی کشورهای اروپایی را دنبال می کنند و خیلی از مواقع قبل از ترکیه در مناقصه های شرکت های اروپایی با ارائه مدت زمان کمتر در تحویل، و قیمت ارزانتر ناشی از کارگر ارزان قیمت بازارهای سنتی ترکیه را تهدید می کند.

اقتصاد سیاسی ترکیه به پیروی از تفکر حزب حاکم می خواهد از شکاف و خلاء چین و روسیه با غرب استفاده کند.
در نوع سرمایه گذاری و تامین مالی برای اجرای پروژه ها اولین شرط تاکید بر حقوق کارگر، حقوق بشر، و پرداخت مزایای کارگری در چهارچوب استانداردهای غرب است یعنی اگر حقوق کارگر تامین نشود حق بیمه ای به سرمایه گذار پرداخت نمی شود. ترکیه توان تامین حقوق کارگری با استاندارد اتحادیه اروپا را ندارد.
آیا ترکیه می تواند تمام چهارچوب های تعیین شده از سوی اتحادیه اروپا برای پروژه دروازه جهانی را تامین کند. چهارچوبی که تاکید بر شفافیت های مالی پروژه و حفاظت از محیط زیست و کار و نیروی کار ماهر را در خود دارد.