معرفی استان کهگیلویه و بویراحمد
کهگیلویه و بویراحمد، یکی از استان‌های ایران است که مرکز آن، شهر یاسوج است.
این استان با مساحتی حدود ۱۶هزار و ۲۴۹ کیلومتر مربع، جمعیتی در حدود 800 هزار ننفر را در خهود جای داده است.
کهگیلویه و بویراحمد درامتداد رشته کوه‌های زاگرس قرار دارد که از شمال به چهارمحال و بختیاری، از غرب به خوزستان، از جنوب به بوشهر و از شرق به استان فارس و استان اصفهان محدود می شود.
این استان با توجه به جمعیت کمی که دارد، پنجمین استانی هست که بیشترین نقش را در تولیدناخالص داخلی دارد اما با این وجود جز استان های محروم کشور می باشد.
استان کهگیلویه وبویراحمد از مناطق اصلی تاریخی عیلامی و الیمائی بوده است.
بیشتر بخوانید:
در این قسمت به صورت کلی بخش های زیر را به مرور می کنیم:
اقتصاد استان کهگیلویه و بویراحمد
صنایع و معادن استان کهگیلویه و بویراحمد
کشاورزی و دامپروری استان کهگیلویه و بویراحمد
گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد
حمل و نقل استان کهگیلویه و بویراحمد
هتل های استان کهگیلویه و بویراحمد
انرژی استان کهگیلویه و بویراحمد
علم و فناوربی در استان کهگیلویه و بویراحمد
با کلیک بر روی هر کدام میتوانید درباره آن موضوع بیشتر بخوانید. (در حال بروز رسانی)
مشخصات کلی استان کهگیلویه و بویراحمد
مساحت: ۱۶٬۲۶۴ کیلومتر مربع
جمعیت : حدود 800 هزار نفر
مرکز: شهر یاسوج
دین: اکثریت اسلام-شیعه
زبان: فارسی، لری
موقعیت جغرافیایی: جنوب غرب ایران
همسایگان استان کهگیلویه و بویراحمد:
شمال: استان چهارمجحال و بختیاری
شرق: استان فارس، استان اصفهان
غرب: استان خوزستان
جنوب: استان بوشهر
یاسوج پایتخت کهگیلویه و بویراحمد
یاسوج، مرکز استان کهگیلویه و بویر احمد و شهرستان بویراحمد است و در دامنه‌های زاگرس و قله دنا و در ارتفاع ۱۸۷۰ متری از سطح دریا قرار گرفته‌است.
اکثر مردم این شهر لر هستند و به زبان لری صحبت میکنند.
یاسوج یا یاسیج به معنای محلی است که گل‌های یاس در آن به صورت فراوان می‌رویند.
این شهر بعد از شهر رشت، دومین مرکز استان ایران از نظر بارش برف و باران بوده و در اقلیم مدیترانه‌ای قرار گرفته است.
یاسوج ییلاق دولت بزرگ تمدن ایلام بوده‌است و این منطقه از عصر برنز محل زندگی انسان‌ها بوده‌است و محل آغاز لشکرکشی اسکندر مقدونی بوده است.
شهر یاسوج در منطقهٔ اقلیم مدیترانه‌ای واقع شده و دارای هوای معتدل متمایل به سرد است و به علت بارش فراوان برف و باران و پوشیده شدن ارتفاعات از برف برای مدت مدیدی از سال، از منابع آب کافی برخوردار میباشد.
شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد
| کهگیلویه | یاسوج | بهمئی |
| دنا | گچساران | چرام |
| باشت | لنده | مارگون |
مناطق حفاظت شده استان کهگیلویه و بویراحمد
استان کهگیلویه و بویراحمد 6 منطقه حفاظت شده به نام های دنا، دنای شرقی، سیوک، خاییز و سرخ، دیل و خامین است.
منطقه حفاظت شده دنا: منطقه حفاظت‌شده دنا با مساحت ۲۵٬۸۲۲ هکتار، یکی از مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران است که در رشته‌کوه دنا در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و اصفهان قرار دارد.
منطقه حفاظت‌شده دنا در سال ۱۳۸۹ به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره ایران در یونسکو شناخته شد.
وجود تعداد ۱۲۸ گونه دارویی، ۱۱۰ گونه زیستی وحشی، ۸۴ گونه رنگده و ۶۱ گونه خوراکی وحشی، نشان‌دهنده ارزش دارویی، خوراکی، مرتعی و حفاظتی گیاهان دنا است.
از پوشش جانوری این منطقه میتوان از کل و بز، خرس قهوه‌ای، خوک وحشی، پلنگ، هما، عقاب طلایی، پلنگ و... نام برد.
منطقه حفاظت شده دنا
منطقه حفاظت شده دنای شرقی: منطقه حفاظت شده دنای شرقی با وسعت ۲۸,۱۵۴ هکتار در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است.
منطقه حفاظت شده دنای شرقی منطقه ای است کاملا کوهستانی، متشکل از ارتفاعات، قلل مرتفع، دیواره های عظیم و دره های عمیق و چشمه های متعدد می باشد.
با توجه به حفاظت مستمر، جمعیت گونه هایی چون خرس قهوه ای، پلنگ، خوک وحشی و... نسبت به گذشته در این منطقه بیشتر شده است.
پوشش گیاهی این منطقه شامل پسته کوهی، بلوط، بنه، گیاهان دارویی و... است.
منطقه حفاظت شده سیوک: این منطقه با مساحت ۱۲۸۵۸ هکتار در شهرستان دنا واقع شده است و در سال 1389 بعنوان منطقه حفاظت شده اعلان گردید.
پوشش گیاهی منطقه سیوک شامل بلوط، پسته وحشی، زالزالک، شن، گلابی وحشی، آویشن، گل عسلی، درمنه کوهی، درمنه صخره ای، مرزه، میخک، بومادران، خارشتر و... میباشد.
پلنگ، خرس قهوه ای، روباه معمولی، شغال، خرگوش، گرگ، کفتار، سمو، راسو، سنجاب معروف ایرانی، سگ آبی، ماهیخوار، کبوترهای جنگلی و کوهی، جغد جنگلی، دال، زنبورخوار معمولی و... از جانوران مهم این منطقه اند.
سنجاب ایرانی در منطقه حفاظت شده سیوک
منطقه حفاظت شده خاییز و سرخ: منطقه حفاظت شده کوه خیز و سرخ (خائیز) با مساحت ۳۲۳۳۲ هکتار در غرب استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد و در سال 1377 تحت عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد.
شاخص ترین گونه جانوری این منطقه کل و بز است که با جمعیت بسیار مناسبی در کوهستان های خائیز حضور دارند.
از دیگر جانوران مهم این منطقه میتوان به کفتار، روباه، گرگ، دلیجه، کرکس، جغد، سبزقبا، شاهین، افعی جعفری و... اشاره کرد.
پوشش گیاهی این منطقه نیز شامل بلوط، بادام کوهی، بنه، ارژن، کنار، زالزالک، سرو کوهی، آلبالو وحشی، گون، کنگر، شیرین بیان، کاسنی، آتریپلکس و... است.
منطقه حفاظت شده دیل: منطقه حفاظت شده کوه دیل با وسعت ۱۰۳۷۴ هکتار در ضلع شمال و شمال غربی دوگنبدان در مرکز شهرستان گچساران می باشد و در سال 1380 به عنوان منطقه حفاظت شده شناخته شده است.
منطقه حفاظت شده کوه دیل منطقه ای است تقریبا کوهستانی، متشکل از ارتفاعات و دره های عمیق و صخره های سخت و صعب العبور. انتهای ضلع غربی آن محدود می شود به بخشی از سد مخزنی کوثر و دارای چشمه های قابل توجهی است.
پوشش گیاهی این منطقه شامل بلوط ( گونه غالب) بنه، بادام، کلخنگ، زالزالک، گون و… می باشد و شیب شمالی این منطقه از پوشش جنگلی بسیار مناسبی برخوردار است.
همچنین گونه های جانوری این منطقه شامل: گرگ، روباه، خرگوش، کفتار، کبک معمولی، تیهو، بحری، دلیجه و… می باشد.
منطقه حفاظت شده خامین: منطقه حفاظت شده کوه خامین با وسعتی معادل ۲۵۵۸۶ هکتار واقع در ضلع شمال و شمال شرقی شهر دوگنبدان در مرکز شهرستان گچساران می باشد و در سال 1380 به عنوان منطقه حفاظت شده شناخته شد.
منطقه حفاظت شده کوه خامین منطقه ای است غالبا کوهستانی متشکل از ارتفاعات و صخره های سخت و صعب العبور دارای که راههای متعدد و چشم اندازهای بسیار مهمی می باشد.
از پوشش گیاهی این منطقه میتوان از بلوط (گونه غالب)، بنه، ارس و... نام برد.
همچنین جمعیت جانوری منطقه را غالبا خرگوش، روباه، گرگ، کفتار و پرندگاهی چون دلیجه، بحری، تیهو، و کبک معمولی تشکیل می دهد. کل و بز وحشی نیزدرصخره های صعب العبور آن مشاهده می گردد.
پوشش گیاهی بلوط در منطقه حفاظت شده خامین
فرهنگ استان کهگیلویه و بویراحمد
در این استان اغلب مردمان بومی خود شهر ها زندگی میکنند که غالب آنها از اقوام لر هستند همچنین دارای یک فرهنگ واحد هستند.
از مراسمات سنتی کهگیلویه و بویراحمد میتوان به چاله گرم کنون، پیمانهای عشایری، کمک و یاری، بازی گرنا، بازی اسوم راس، تش بازی و... اشاره کرد.
پوشاک زنانه شامل سرپوش هایی مانند کلچه یا کلاهکوچک و منحنی شکلی است که با دو نخ زیر گلو بسته می شود. برای زیبایی معمولاً سکه های طلای موسوم به اشرفی را به حالت آویخته می دوزند.
پوشاک مردانه نیز از انواع کلاه های ترکی یا جنس کرک و نمدی وکلاه های نمدی گرد و لچک که به صورت نیم کلاه است که از سرپوش های مردانه است و تن پوشهای مردانه را دلگ یا کت درازی که تا روی زانو را می پوشاند و با دکمه بسته می شود و از دو طرف دارای چاک می باشد و همین طور شال که از دو متر پارچه و بدور کمر بسته می شود و جقعه زناره یا چقه زناره که همانند دلگ بوده و از کنف ساخته شده و کمی دراز تر از دلگ است، تشکیل می دهد.
از غذاهای سنتی این استان میتوان از شله ماستی، کلک سوز، آش کنگری، پلو لیزکی، دمپختک، تلیت پیاز، دنگو و... نام برد.
عروس با لباس محلی در استان کهگیلویه و بویراحمد
اقتصاد استان کهگیلویه و بویراحمد
این استان از نظر اقتصادی به عنوان ناحیه کشاورزی و دامپروری به‌شمار می‌آید.
بعد از دامداری و کشاورزی، صنایع استخراج نفت گچساران، کارخانه قند یاسوج و مجتمع دنا صنعت یاسوج از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است ولی با این حال فعالیت‌های صنعتی و معدنی در این استان نسبت به سایر مناطق کشور، رشد نیافته و رونق چندانی ندارد.
صنایع و معادن استان کهگیلویه و بویراحمد
صنایع: به‌طور کلی صنایع موجود در این استان به دو گروه تقسیم می‌شوند، که عبارتند از صنایع دستی و ماشینی.
بزرگترین صنعت موجود استان، صنعت نفت است.
از دیگر صنایع این استان میتوان به صنایع غذایی، فلزی، نساجی و چرم، چوب و سلولزی، شیمیایی و دارویی، صنایع ساختمانی و... اشاره کرد.
از مهمترین شهرک های صنعتی این استان میتوان از شهرک صنعتی سقاوه، شهرک صنعتی یاسوج، شهرک صنعتی ناصر آباد، شهرک صنعتی لیکک و... نام برد.
شهرک صنعتی یاسوج
همچنین صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد شامل فرش بافی سنتی، بافت انواع گلیم، جاجیم، گبه، خورجین، سیاه چادر، نمد، توبره، آینه دان، جل و... مییباشد.
خورجین بافی از صنایع دستی استان کهگیلویه و بویراحمد
معادن: بالغ بر 50 معدن فعال در استان کهگیلویه و بویر وجود دارد . تعدادی از معادن مهم استان کهگیلویه و بویراحمد به شرح زیر است:
- معادن بوکسیت در روستای سرفاریاب دهدشت
- معدن مس در روستای خزنگاه بویراحمد
- ذخایر فسفات در روستای جان قلی ( تیام ) در منطقه سرفاریاب
- دخایر گوگرد در روستای نزاع علیا گچساران
- معادن سنگهای ساختمانی در اکثر مناطق استان
- معادن گچ در بیش تر مناطق استان
- و....
علاوه بر معادن بالا، معادن دیگری از جمله شن و ماسه، خاک رس، سنگ آهک و سنگ نما نیز وجود دارند که به صورت پراکنده در استان وجود دارند.
مواد معدنی بوکسیت از معادن کهگیلویه و بویراحمد
نفت، گاز و انرژی استان کهگیلویه و بویراحمد
ذخایر آبی استان کهگیلویه و بویراحمد: در حال حاضر دو سد به نام های سد شاه قاسم و سد کوثر در این استان وجود دارد و تعدادی سد ازجمله سد چرم شیر و سد تنگ سرخ در حال بهره برداری هستند که تامین آب چند استان جنوبی کشور با مشکل کم آبی مواجه نباشد.
سد شاه قاسم قدیمی ترین سد این استان است که در سال 1375 به بهره برداری رسید.
سد کوثر در گچساران
برق استان کهگیلویه و بویراحمد: صنعت برق در این استان به‌عنوان تأمین‌کننده انرژی و یکی از مهمترین صنایع زیرساختی، نقش برجسته‌ای را در توسعه صنعتی ایفا میکند.
در حال حاضر استان کهگیلویه و بویراحمد از نیروگاه سوخت فسیلی بی بهره است و از راه های دیگر برای تامین برق استفاده میکند.
نیروگاه‌های زنجیره‌ای یاسوج که شامل ۹ نیروگاه کوچک آبی است، جزو طبقه‌بندی نیروگاه‌های کوچک و متوسط ایران قرار می‌گیرد و ساخت و ساز و پیشرفت آن همچنان ادامه دارد.
این مجموعه نیروگاهی بعد از اتمام ساخت تمامی واحدهای نیروگاهی مستقل‌اش با قدرت نامی ۲۵ مگاوات، انرژی تولیدی خود را به شبکه برق کشور ایران تزریق خواهد کرد، اما در حال حاضر ظرفیت آن ۱۶٫۹ مگاوات است.
همچنین شرایط اقلیمی استان کهگیلویه و بویراحمد به ویژه مناطق گرمسیری با سالیانه ۳۰۰ روز آفتابی ظرفیتی برای سرمایه گذاری و تولید در زمینه برق خورشیدی است که متاسفانه تاکنون بهره وری قابل توجهی از این فرصت نشده است و تعداد نیروگاه های خورشیدی این استان بسیار کم است.
نفت و گاز استان کهگیلویه و بویراحمد: حدود ۲۰ درصد نفت و گاز کشور در شهرستان‌های گچساران و بهمئی استان کهگیلویه و بویراحمد تولید می شود.
میدان نفتی گچساران دومین میدان بزرگ نفتی ایران پس از میدان نفتی اهواز است، که در محدوده شهرستان گچساران، استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد که از میدان‌های تحت مدیریت شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است و عملیات تولید نفت و تزریق گاز در مخزن آن، توسط شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران انجام میشود.
بیش از 90 حلقه چاه نفت و گاز نیز درشهرستان بهمئی قرار دارد اما تاکنون از ظرفیت این چاهها برای توسعه این منطقه استفاده نشده است.
همچنین شرکت گاز این استان از سال 1379 فعاليت مستقل خود را در جهت ارائه خدمات مطلوب گازرساني آغاز نمود و هم اکنون به طور مستقل مسئوليت ايجاد و توسعه تاسيسات گازرساني ، نگهداري و بهره برداري بهينه از آنها ، مطالعه ، تحقيق و پژوهش به منظور ارائه خدمات بهينه به مشتريان در محدوده استان كهگيلويه وبويراحمد را به عهده دارد .
میدان نفتی گچساران
کشاورزی و دامپروری استان کهگیلویه و بویراحمد
کشاورزی: کشاورزی یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی این استان و منبع اصلی تأمین کننده درآمد روستاییان می باشد.
شهرستان گچساران و بوراحمد بیشترین نقش را در کشاورزی استان ایفا میکنند.
از محصولات مهم کشاورزی این استان میتوان به گندم، جو، کلزا، نخود، عدس، شبدر، ذرت، انجیر، انگور، بادام، مرکبات، سیب و... اشاره کرد.
مزرعه دانه روغنی کلزا در استان کهگیلویه و بویراحمد
دامپروری: در این استان حدود 2 میلیون و 500 هزار واحد دامی وجود دارد و بیشتر گوشت تولیدی استان از واحدهای سنتی و عشایری است و 10 درصد نیز در واحدهای صنعتی است.
از محصولات مهم دامی این استان میتوان از گوشت قرمز، شیرخام، تخم مرغ، گوشت مرغ و... نام برد.
همچنین کهگیلویه و وبویراحمد در رتبه های نخست تولید آبزیان سردآبی در کشور است، و هر ساله بر ظرفیت تولید و همچنین طرح های پرورش آبزیان در استان افزوده می شود.
تولید بچه ماهی نیز از دیگر ملزومات پرورش ماهی است که در این خصوص در این استان حدود 15 واحد در حال فعالیت هستند.
گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد
استان کهگیلویه و بویر احمد شاید در بین دیگر استانها از معروفیت آنچنانی برخوردار نباشد اما از نظر طبیعت زیبا و بکر و داشتن جاذبه های گردشگری متفاوت، به ایران گوچک معروف است.
تعدادی از مکان های دیدنی استان کهگیلویه و بویراحمد
- آبشار یاسوج
- آبشار تنگ تامرادی
- آبشار کمردوغ
- پارک ملی دنا
- تل خسرو
- قلعه تاریخی چرام
- گنبد لیشتر
- غار ده شیخ
- رودخانه بشار
- چشمه میشی
- تنگ ماغر
- نقش برجسته تنگ سروک
- روستای مارین
- آبشار طسوج
- آبشار گنج بنار
- تنگ نول
- دژ سلیمان
- سی سخت
- دریاچه کوه گل
- قلعه دیشموک
- چشمه سیاه
- تالاب برم شیر
- آبشار تنگ نمک
- چشمه ریزک
- چشمه توف
- و...
غار ده شیخ
آبشار آب ملخ
روستای مارین
قلعه دیشموک
پارک ملی دنا
آبشار تنگ تامرادی
دژ سلیمان
آبشار کمردوغ
دریاچه کوه گل
حمل و نقل استان کهگیلویه و بویراحمد
در این استان دو راه برای سفر و حمل و نقل از نقطه ای به نقطه دیگر وجود دارد: حمل و نقل جاده ای و حمل و نقل هوایی.
در حال حاضر این استان از حمل و نقل ریلی بی بهره است اما پروژه هایی مبنی بر راه اندازی خطوط راه آهن در این استان در دست بررسی است.
هوایی: این استان دو فرودگاه به نام های فرودگاه یاسوج و فرودگاه گچساران است که تنها مقصد ورودی و خروجی این دو فرودگاه به فرودگاه مهرآباد تهران است.
شزکت های هواپیمایی فرودگاه یاسوج، هواپیمایی ماهان و هواپیمایی پارس است و شرکت های هواپیمایی فرودگاه گچساران، هواپیمایی ماهان و ایران ایر میباشد.
باند فرودگاه یاسوج
جاده ای: استان کهگیلویه و بویراحمد از دیگر استان های ایران است که برای سفر به این استان، از مسیر زمینی استفاده زیادی میشود و به همین دلیل جاده ها از اهمیت بالایی در این استان برخوردار هستند.
|
آزادراه/ جاده ها |
مبدا | مقصد | شهرها |
محل خروج/ ورود |
| جاده 55 | یاسوج | اصفهان | مبارکه، بروجن | جاده سفید دشت-زرین شهر |
| جاده 55 | یاسوج | بوشهر | نورآباد، اصفهان | بزرگراه یاسوج-شیراز |
| جاده 63 | یاسوج | شهرضا | سمیرم | جاده یاسوج-سمیرم |
| جاده 67 | یاسوج | بندر لنگه | اردکان، شیراز، جهرم، لار، بستک | بزرگراه یاسوج-شیراز |
| جاده 78 | یاسوج | زرند | یزد، اقلید، ابرکوه | جاده یاسوج-اقلید |
همچنین ترمینال های مسافربری نیز در بخش جدایی ناپذیر حمل و نقل زمینی در این استان است.
از مهمترین ترمینال های استان کهگیلویه و بویراحمد میتوان به ترمینال شهید قرنی یاسوج، ترمینال گچساران، ترمینال دهدشت، ترمینال نجف آباد و... اشاره کرد.
استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی داخل استان، تنها به یک دسته تقسیم میشود و آن هم تاکسیرانی است.
در سال 1390، به دلیل عدم استقبال مردم این استان در استفاده از اتوبوس های درون شهری، طبق دستور شهردار یاسوج، ایستگاه های اتوبوس جمع آوری شد.
هتل های استان کهگیلویه و بویراحمد
در استان کهگیلویه و بویراحمد تعداد هتل ها و اقامتگاه های مسافری خیلی بالا نیست اما به نسبت وسعت این استان، جوابگوی گردشگران است.
از مهمترین هتل های این استان میتوان از هتل پارسیان آزادی یاسوج، هتل پاسارگاد گچساران، مجتمع جهانگردی یاسوج و... نام برد.
هتل پارسیان آزادی در یاسوج
علم و فناوری استان کهگیلویه و بویراحمد
در استان کهگیلویه و بویراحمد تعداد 16 مرکز علمی و دانشگاهی تعریف شده است.
استان کهگیلویه و بویراحمد میزبان 17 همایش علمی تخصصی بوده است و پژوهشگران دانشگاهها و مراکز علمی استان کهگیلویه و بویراحمد, 13788 مقاله علمی شامل 1349 مقاله ژورنالی و 7419 مقاله در همایشهای علمی داخلی و 1349 مقاله بین المللی منتشر نموده اند.
از مهمترین مراکز علمی و دانشگاهی این استان میتوان به دانشگاه یاسوج، دانشکده علوم پزشکی یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چرم و... اشاره کرد.
همچنین پارک علم و فناوری استان کهگیلویه و بویراحمد، به عنوان آخرین پارک کشور سال ۹۶ فعالیت خود را آغاز کرد.
زمینه فعالیت این پارک غالبا در زمینه كشاورزي، گياهان دارويي، صنعت نفت و گاز، گردشگري، توريسم، فناوری اطلاعات، ماشین آلات، قطعات الکترونیکی، داروسازی و... است.
پارک علم و فناوری استان کهگیلویه و بویراحمد در گچساران
دیدگاهتان را بنویسید
دیدگاه ها