معرفی استان همدان
استان همدان از لحاظ جمعیت، چهاردهمین استان و از لحاظ مساحت، بیست و سومین استان کشور محسوب می‌گردد.
مرکز این استان شهر همدان است که در واقع شهر باستانی هگمتانه پایتخت غرب کشور در سده هشتم پیش از میلاد است که در دوران مادها بنا شد.
این استان با مساحت ۲۰٬۱۷۳ کیلومتر مربع، جمعیتی در حدود 1900000 هزار نفر را در خود جای داده است.
بیشتر ساکنان استان، مسلمان و پیرو مذهب شیعه‌اند. در بعضی مناطق، مذهب اهل سنت و یارسان نیز وجود دارد و زبان اصلی ارتباطی مردم استان همدان فارسی است.
آب و هوای استان همدان با وجود کوه‌های مرتفع، رودخانه‌ها و پستی و بلندی‌های زیاد، به شدت متغیر است. زمستان‌های این استان سرد، پر برف و باران و در تابستان‌ها دما معتدل است.
استان همدان از نعمت رودخانه و چشمه سارهای فراوان بهره مند می باشد که مهمترین آنها رودخانه گاماسیاب نام دارد که یکی از بلندترین رودخانه های کشور محسوب می گردد که از دره های جنوبی کوه الوند و سراب گاماسیاب سرچشمه گرفته و تا باتلاقهای هورالعظیم در استان خوزستان پیش می رود.
بیشتر بخوانید:
در این قسمت به صورت کلی بخش های زیر را مرور می کنیم:
اقتصاد استان همدان
نفت، گاز و انرژی استان همدان
صنایع و معادن استان همدان
کشاورزی و دامپروری استان همدان
گردشگری استان همدان
حمل و نقل استان همدان
هتل های استان همدان
علم و فناوری در استان همدان
با کلیک بر روی هر کدام میتوانید درباره آن موضوع بیشتر بخوانید. (در حال بروز رسانی)
مشخصات کلی استان همدان
مساحت: ۲۰٬۱۷۳ کیلومتر مربع
جمعیت : حدود 1.900.000 نفر
مرکز: همدان
دین: اکثریت اسلام-شیعه
زبان: فارسی
موقعیت جغرافیایی: نیمه غرب ایران
همسایگان استان همدان:
شمال: استان زنجان، استان قزوین
غرب: استان کرمانشاه، استان کردستان
جنوب: استان لرستان
شرق: استان مرکزی
همدان، پایتخت همدان
همدان یکی از کلان‌شهرهای ایران در منطقه غربی و کوهستانی ایران و مرکز شهرستان و استان همدان است و این شهر قدیمی ترین شهر ایران و از کهن‌ترین شهرهای جهان است و نام باستانی آن هگمتانه است.
این شهر در دامنه کوه الوند و در بلندای ۱٬۷۴۱ متری از سطح دریا واقع شده‌است و از شهرهای سردسیر ایران به‌شمار می‌آید.
جمعیت شهر همدان در حدود 600000 هزار نفر است و از لحاظ جمعیت چهاردهمین شهر پرجمعیت ایران به‌شمار می‌آید
همدان اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، مادها بوده است اما قدیمی‌ترین آثار یافت شده از محوطه باستانی هگمتانه و نیز کتیبه‌های گنج نامه مربوط به دوران هخامنشیان هستند.
شهرهای استان همدان
| همدان | ملایر | نهاوند | تویسرکان | کبودرآهنگ |
| اسد آباد | بهار | رزن | فامنین | درگزین |
مناطق حفاظت شده استان همدان
استان همدان دارای 6 منطقه حفاظت شده به نام های لشگردر، گلپر آباد، خانگرمر، شراء، آلموبلاغ و ملوسان میباشد.
منطقه حفاظت شده لشگردر: این منطقه با مساحت ۱۵۵۴۲ هکتار در مجاورت شرق و جنوب شرقی ملایر واقع شده است.
این منطقه دارای ۱۱ چشمه دائمی به نام های قمشلی، کله بید، دره غار، سی یک، گیچک، اوضامن، سلطان آباد، اوزون دره، چشمه نثار، چشمه نقلی، پیر مهدی میباشد.
پوشش گیاهی این منطقه شامل کنگر، کاسنی، ریواس، کاکوتی، زالزالک، انجیر، بنه، سماق، زرشک، بادام کوهی، نخود وحشی، کنگ، علف چای، زنبق وحشی، اسپند، شکر تیغال، لاله واژگون، ریواس، کاروان کش، بومادران و... است.
از پوشش جانوری این منطقه میتوان از قوچ و میش، گرگ، شغال، روباه، تشی، خرگوش، گورکن، کفتار، تیهو، باقرقره، عقاب طلایی، قرقی، فاخته، دلیجه، کمر کلی، پری شاهرخ، چیچک، انواع مار و... نام برد.
منطقه حفاظت شده لشگردر
منطقه حفاظت شده گلپر آباد: منطقه حفاظت شده گلپرآباد با وسعت ۸۳۲۱ هکتار در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان ملایر واقع گردیده است و در سال 1386 تحت عنوان منطقه حفاظت شده قرار گرفت.
از گونه های گیاهی این منطقه می توان ورک، سنجد، بادام کوهی، زالزالک، آلبالو وحشی، کنگر، گون، شکر تیغال، گراس، جو وحشی، بله گوش، جگن، جاروکوهی، آویشن، چای کوهی، بومادران و… را می توان نام برد.
از گونه های شاخص این منطقه می توان به قوچ و میش ارمنی، موش صحرایی، خارپشت اروپایی، دوپای کوچک، خارپشت گوش بلند، خرگوش، راسو، رودک، گراز، کبک، تیهو، انواع گنجشک سانان، کمر کولی، سار، پری شاهرخ و... اشاره کرد.
منطقه حفاظت شده خانگرمر: منطقه حفاظت شده خانگرمز با مساحت ۹,۰۲۶ هکتار در فاصله ۳۰ کیلومتری غرب شهرستان تویسرکان، ۲۵ کیلومتری شرق شهر اسدآباد و در سمت جنوب غربی همدان واقع شده است و در سال 1380 تحت عنوان منطقهع حفاظت شده معرفی شد.
از پوشش گیاهی این منطقه میتوان از شیرخشت، شکر تیغال، پونه گل درشت، کنگر وحشی، گلپر، چند گونه مفرا، چند گونه مریم گلی و... نام برد.
پوشش جانوری این منطقه حفاظت شده نیز شامل روباه، شغال، کفتار، خرگوش، سمور، گورکن، تشی، رودک، خارپشت، حشره خوار، چکچک، سهره، سار، جغد، سبز قبا، سنگ چشم، دم جنبانک، زرده پر، افعی زنجانی، یله مار، سوسن مار، شلاقی، چلمبر، مار پلنگی، لاک پشت و... میباشد.
منطقه حفاظت شده آلموبلاغ: منطقه حفاظت شده آلموبلاغ با مساحت ۷۵۰۰ هکتار در شمال شهرستان اسدآباد و ۳۵ کیلومتری شمال غرب شهرستان همدان واقع شده است.
در این منطقه منابع آبی متعددی از جمله منابع فصلی، دائمی، رودخانه، قنات ، چشمه و … جریان دارد و و باعث شده حیات وحش منطقه محدودیتی از لحاظ تامین آب نداشته باشند.
پوشش گیاهی این منطقه شامل شبدر درختی، گل لاله، شقایق، پونه، توتیا، شنگ، نخود درختی، پیاز کوهی، گل گندم، در منه، زنبق، موسیر، لاله کوهی، بادام کوهی ، البالوی وحشی، زرشک، تمشک، گز ، انجیر، خشخاش و... است.
پوشش جانوری این منطقه نیز شامل گرگ، خفاش، خرگوش ، شغال، روباه، تشی، کفتار، گراز، راسو، سنجاب زمینی، ول، دوپای کوچک، جرد ایرانی ، خارپشت ایرانی ،خدنگ ، هامسترو، قوچ و میش و... است.
مشاهده کفتار در منطقه حفاظت شده آلموبلاغ
منطقه حفاظت شده شراء: این منطقه با مساحت ۱۰۷۱۷ هکتار در سال 1389 بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.
منطقه حفاظت شده شراء در فاصله حدود ۴۵ کیلومتری شرق همدان واقع شده است.
خارشتر، شیرین بیان، خارزره، درمنه، جارو هند، ورک، شقایق، علف گوسفند، گل گندم، گوش بره، کلاه میر حسن، گل چایی، جغجغه، ختمی، گردو، گیلاس، زردآلو، انگور، توت، نارون و... از عمده ترین گونه های گیاهی منطقه حفاظت شده شرا میباشد.
از گونه های جانوری این منطقه میتوان از عقاب طلایی، کبک معمولی، تیهو، سنگ چشم خاکستری، سبز قبا، دم جنبانک ابلق، دلیجه معمولی، هما، سارگپه، کرکس، قرقی، طرلان، شغال، روباه، راسو، زرده پر، رودک، خرگوش، خارپشت ایرانی، تشی، حفار، آگامای قفقازی، گرزه مار، قورباغه تالابی و... نام برد.
منطقه حفاظت شده ملوسان: منطقه حفاظت شده ملوسان با وسعت ۶۵۱۳ هکتار در غرب استان همدان در ۲۴ کیلومتری شمال غربی نهاوند واقع شده است.
در این منطقه چشمه‌های متعددی وجود دارد و از چشمه‌های دائمی آن میتوان به چشمهٔ فر اسماعیل‌خانی، چشمهٔ ایساب بالا و پایین، چشمه گروکانه و … اشاره کرد.
پوشش گیاهی این منطقه شامل کا، تلخه، پیوار، ریواس، کنگر، شکروک، انواع بزریشه، پیاز، زول، یونجه، بله گوشه، انجیر، بادام کوهی، زالزالک، ون، تاک و... است.
از پوشش جانوری این منطقه نیز میتوان از لک‌لک سفید، عقاب دریایی دم‌سفید، سارگپه، سارگپه پابلند، پیغو، قرقی، عقاب دو برادر، عقاب تالابی، هما، دال، کورمار، کفتار، گرگ، خفاش نعل اسبی بزرگ و... نام برد.
کرکس در منطقه حفاظت شده ملوسان
فرهنگ استان همدان
در حال حاضر استان همدان به دلیل داشتن مراکز تاریخی و دیدنی به عنوان پنجمین شهر فرهنگی و توریستی کشور شناخته میشود.
پوشاک مردم استان همدان شامل تن‌پوش‌ها، سرپوش‌ها و پای‌افزار است و با وجود این که چهار محور فرهنگی (فارس، ترک، لر، کرد) در استان همدان قابل تمایز است، اما انواع و شیوه‌های پوشاک زنان و مردان تقریبا مشابه است. بافت پارچه و کفش‌ها به خصوص گیوه پیش از ورود اجناس خارجی در روستاهای استان متداول بوده‌است.
از مراسمات سنتی این استان میتوان به فال سوزن، آبجی گلبهار، آقا سلام، اتلماقویش، الک زنبه و... اشاره کرد.
استان همدان یکی از نقاطی است که مردم آن به خوردن غذاهای آبکی مانند آش و آبگوشت علاقه‌ی بسیاری زیادی دارند و از غذاهای محلی همدان میتوان به آبگوشت قرمه، آبگوشت کلم قمری، کباب سرداشی، آبگوشت یخنی، کوفته همدانی، آش گوجه فرنگی، آش خشکبار، خورش غوره بادمجان، آش شل پتله، آش آماج و... اشاره کرد.
خورش غوره بادمجان، از غذاهای محلی استان همدان
اقتصاد استان همدان
اقتصاد استان همدان در مرحله اول كشاورزی و دامپروری و در مرحله بعد مبتنی بر استخراج و استحصال معادن است.
صنایع و معادن استان همدان
صنایع: در استان همدان هم صنایع دستی و هم صنایع ماشینی رواج دارد و در برخی جاها صنایع دستی پیشی میگیرد.
صنایع ماشینی استان همدان شامل دو صنایع سبک و صنایع سنگین تقسیم میشود.
صنایع سبک همچون صنایع غذایی، نساجی و چرم‌سازی، سلولزی، شیمیایی، كانی غیرفلزی، برق، الكترونیك وصنایع فلزی است و صنایع سنگین عبارتند از: ریخته‌گری چدن و تولید ادوات كشاورزی، ماشین‌آلات ساختمانی و راه‌سازی، سوپاپ انواع خودرو و شركت فولاد همدان.
شهرک های صنعتی این استان شامل شهرک صنعتی بوعلی، شهرک صنعتی ملایر، شهرک صنعتی صنایع غذایی بهار، شهرک صنعتی ویان، شهرک صنعتی اشترمل و... میباشد.
شهرک صنعتی همدان
همچنین مهمترین صنایع دستی استان همدان شامل قالی‌بافی، سفال‌گری، گیوه‌بافی، كفش‌دوزی، پوستین‌دوزی، دباغی، طلاکوبی، خراطی و... است.
قالی های ریزبافت استان همدان و ظروف و ابزار سفالی این استان، به کشورهای خارجی نیز صادر میشوند.
هنر پوستین دوزی
معادن: استان همدان از نظر معادن بسیار غنی است و بالغ بر 250 معدن در این استان وجود دارد.
همدان دومین استان دارای ذخایر دولومیت در کشور است و سه واحد بزرگ تولید لعاب در این استان فعالیت دارند که واحد های صنعتی استانهای یزد و اصفهان با لعاب کار میکنند و نیمی از مواد اولیه خود را از واحد های تولید لعاب همدان تامین میکنند.
مهمترین معادن آن گرانیت، سنگ آهك، سنگ ساختمانی، فلدسپات، سرب، روی، نقره آهنگران، گچ، لیمونیت، سیلیس، تراورتن و سنگ آهن است.
نفت، گاز و انرژی استان همدان
ذخایر آبی استان همدان: استان همدان دارای 7 سد به نام های سد آبشینه، سد اکباتان (شهناز)، سد سرابی، سد شنجور، سد شیرین سو، سد گرین و سد کلان است.
همچنین تعدادی سد در این استان در حال احداث هستند و در سال های آتی به بهره برداری میرسند.
قدیمی ترین و مهمترین سد این استان، سد اکباتان است.
سد اکباتان (سد شهناز)
برق استان همدان: در حال حاضر تامین برق استان همدان از نیروگاه های سوخت فسیلی سیکل ترکیبی شهید مفتح و نیروگاه برق همدان تامین میشود.
همچنین نیروگاه سد اکباتان نیز در تامین برق استان نقش بسزایی دارد.
همچنین استان همدان، رتبه نخست کشور را در برخورداری از نیروگاههای خورشیدی دارد و تاکنون نزدیک به 30 واحد نیروگاهی خورشیدی پشت بامی در استان همدان احداث و به شبکه سراسری برق کشور متصل شده است.
نیروگاه سیکل ترکیبی شهید مفتح در همدان
نفت و گاز استان همدان: استان همدان منطقه نفت خیزی نیست و تا کنون پالایشگاه نفتی در این استان ساخته نشده است اما در سالهای اخیر، پروژه ساخت پالایشگاه نفت همدان، پس از بررسی های فراوان، در دست ساخت است.
همچنین پتروشیمی هگمتانه در این استان در یک قدمی تاسیس مانده و بالغ بر 90 درصد پروژه پیش رفته است اما خبری از تکمیل و بهره برداری از آن نیست.
پتروشیمی ابن سینا نیز در منطقه ویژه اقتصادی جهان آباد فامنین از سال 1380 در دست ساخت است اما طی این سالها تنها 10 درصد پیشرفت داشته است و تاریخی برای اتمام این پروژه عرضه نشده است.
گاز رسانی استان همدان از سال 1368 در این استان و از شهر همدان شروع شد و تا کنون تمامی شهرها و بالغ بر 98درصد روستای این استان گاز رسانی شده اند و بزودی تمامی این استان از نعمت گاز بهره مند میشوند.
پروژه پتروشیمی هگمتانه
کشاورزی و دامپروری استان همدان
کشاورزی: استان همدان به دلیل موقعیت ویژه جغرافیایی، کیفیت مناسب آب و هوا، خاک مناسب و وجود نیروی خلاق و فعال، دارای قابلیت‌های تولیدی فراوان در زمینه محصولات کشاورزی بوده است، به گونه‌ای که می‌تواند علاوه بر تأمین نیازهای داخلی استان بخشی از نیازهای سایر مناطق را در زمینه محصولات کشاورزی بر طرف نماید.
كشت در سطح استان به دو شكل دیم و آبی صورت میگیرد، اما بیشتر اراضی كشت شده به صورت دیم است.
از محصولات مهم این استان میتوان به سیر، سیب زمینی، انگور، گندم، شلیل، قارچ خوراکی، آلو، هلو، آلبالو و سیب اشاره کرد که دارای رتبه های برتر در تولید هستند.
همچنین شهرستان نهاوند رتبه یک تولید گیاهان دارویی از جمله رازیانه، کالاندولا یا گل همیشه بهار، آویشن، گشنیز و... را دارد.
پرورش قارچ خوراکی در استان همدان
دامپروری: استان همدان به عنوان قطب صنعت دامپروري جزو مناطق عمده توليد محصولات دام و طيور كشور به حساب می آید که در این صنعت پیشرو است.
غالب دامپروری این استان به روش سنتی انجام میشود و به ندرت دامپروری صنعتی در سطح استان به چشم میخورد.
پرورش گوسفند، بز، گاو بومی، گاو دورگه و... رواج دارد و مهمترین محصولات دامی این استان شامل شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم مرغ و... است.
همچنین در این استان نزدیک بالغ بر 800 مرکز آبزی پروری وجود دارد که سالانه نزدیک به 4000 تن ماهیان گرم آبی و سردآبی در استان همدان تولید می شود.
گردشگری استان همدان
استان همدان از جمله شهرهای تاریخی ایران است و دارای مکان تاریخی قدیمی و بی نظیر است.
همچنین استان همدان درارای مناطق طبیعی و غارهای زیبایی است که هرساله گردشگران زیادی را به سمت خود جذب میکند.
- دهکده توریستی گنجنامه
- تپه هگمتانه
- عار علیصدر
- آرامگاه بوعلی سینا
- موزه هگمتانه
- گنبد علویان
- برج قربان
- بازار سنتی همدان
- شیر سنگی همدان
- کلیسای گریگوری استفان
- مسجد جامع همدان
- آرامگاه باباطاهر عریان
- چشمه فرشه
- چشمه ملک
- کاروانسرای تاج آباد
- آبشار گنج نامه
- دشت میشان
- تله کابین گنجنامه
- دریاچه سد اکباتان
- دره مرادبیگ
- دوزخ دره
- کوه الوند
- برج زاگرس
- دشت تخت نادر
- کلیسای آنجلی
- دره عباس آباد
- و...
کلیسای گریگوری استفان
کوه الوند
غار علیصدر
آبشار یخ زده گنج نامه
دشت میشان
مسجدجامع همدان
تپه هگمتانه
شیر سنگی
آرامگاه بوعلی سینا
برج قربان
دره مرادبیگ
آرامگاه باباطاهر عریان
برج زاگرس
حمل و نقل استان همدان
در استان بوشهر سه راه برای سفر و حمل و نقل از نقطه ای به نقطه دیگر وجود دارد: حمل و نقل ریلی، حمل و نقل جاده‌ای و حمل و نقل هوایی.
ریلی: ایستگاه راه آهن همدان تا قبل از سال 1396 در ۱۲ کیلومتری مرکز شهر همدان قرار داشت که به علت دور بودن از شهر، این ایستگاه به ایستگاه باری تبدیل شد و ایستگاه مسافربری همدان در سال 1386 درون شهر افتتاح شد.
مسیر نهایی خط راه آهن این استان، تهران است.
ایستگاه راه آهن همدان
هوایی: استان همدان تنها یک فرودگاه به نام فرودگاه بین المللی همدان است که تنها مسیر خارجی این فرودگاه، برای شهر دبی است و به صورت فصلی و در زمان حج، برای مدینه و جده پرواز دارد.
شرکت های هواپیمایی این فرودگاه شامل هواپیمایی آتا، هواپیمایی قشم، ایران ایر، کیش ایر و فلای دبی است.
فرودگاه بین المللی همدان
زمینی: استان همدان استان مسافرخیزی است و مسر جاده ای به این شهر از اهمیت بالایی برای مسافران برخوردار است.
|
آزادراه/ جاده ها |
مبدا | مقصد | شهرها |
محل خروج/ ورود |
| آزادراه 6 | همدان | ساوه | آزادراه همدان-ساوه | |
| جاده 23 | همدان | میاندوآب | بهار، بیجار، تکاب | بزرگراه همدان-قروه |
| جاده 37 | همدان | خرمشهر | بروجرد، ملایر، خرم آباد، اندیمشک، شوش، اهواز | بزرگراه ملایر-بروجرد |
| جاده 37 | ملایر | تاکستان | همدان | جاده همدان-قزوین |
| جاده 46 | همدان | مریوان | سنندج | بزرگراه همدان-قروه |
| جاده 48 | همدان | قصر شیرین | اسدآباد، کنگاور، کرمانشاه، اسلام آباد غرب، کرند غرب، سرپل ذهاب | بزرگراه همدان-کرمانشاه |
| جاده 48 | اسدآباد | ساوه | همدان | آزادراه همدان-ساوه |
| جاده 52 | ملایر | کنکاور | نهاوند | جاده تویسرکان-جوکار |
| جاده 52 | نهاوند | اراک | ملایر | بزرگراه ملایر-اراک |
ترمنال های مسافربری نیز بخش جدا ناپذیر از حمل و نقل عمومی هر استان هستند که همه روزه در حال جابجایی تعداد بالایی از مسافر هستند.
از ترمینال های مهم این استان میتوان به ترمینال بزرگ همدان، ترمینال اکباتان همدان، ترمینال سفیدآبی همدان، ترمینال نهاوند، ترمینال ملایر، ترمینال تویسرکان و... اشاره کرد.
ترمینال بزرگ همدان
همچنین حمل و نقل عمومی داخل استان همدان به دو دسته تقسیم میشود:
- اتوبوسرانی
- تاکسیرانی
هتل های استان همدان
استان همدان به عنوان یکی از استان های توریست پذیر و گردشگری، خدمات مناسبی مخصوص مسافران برای اسکان میدهد و این امر باعث شده که برای سفر به این استان، دغدغه اسکان نداشته باشید.
از مهمترین هتل های این استان میتوان به هتل کتیبه، هتل امیران، هتل امیران2، هتل بوعلی، هتل باباطاهر، هتل خاتم و... اشاره کرد.
هتل بین المللی امیران2 در همدان
علم و فناوری استان همدان
در استان همدان تعداد 22 مرکز علمی و دانشگاهی تعریف شده است.
استان همدان میزبان 40 همایش علمی تخصصی و 163 سخنرانی علمی بوده است و پژوهشگران دانشگاهها و مراکز علمی استان همدان, 24444 مقاله علمی شامل 3364 مقاله ژورنالی و 11081 مقاله در همایشهای علمی داخلی و 3364 مقاله بین المللی منتشر نموده اند.
از مراکز علمی و دانشگاهی این استان میتوان از دانشگاه ملایر، دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اسدآباد، دانشگاه سیدجمال الدین اسدآبادی، دانشگاه آزاد واحد همدان و... نام برد.
دانشگاه ملایر در شهرستان ملایر، استان همدان
همچنین پارک علم و فناوری استان همدان، در راستای ایفای نقش ارزنده خود در رشد و توسعه فناوری های پیشرفته در اسفند ماه سال ۱۳۸۷ با اخذ موافقت اصولی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای سیاست های دولت، با حمایت و پشتیبانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و همکاری استانداری همدان، تأسیس و فعالیت خود را رسماً آغاز نموده است.
حوزه ها و زمینه های فعالیت های محوری این پارک عبارتند از:
- مکاترونیک(مکانیک، الکترونیک، کامپیوتر)
- فناوری های نوین در حوزه کشاورزی و گیاهان دارویی و صنایع تبدیلی
- ICT
- فناوری های نوین در حوزه مهندسی شیمی
- فناوری های نوین در حوزه مهندسی پزشکی
- گردشگری، توریسم و صنایع دستی
پارک علم و فناوری استان همدان
دیدگاهتان را بنویسید
دیدگاه ها