استان ایلام را بهتر بشناسید

معرفی استان ایلام

استان ایلام ، با مساحت ۲۰٬۱۳۳ کیلومتر مربع، بیست و دومین استان ایران از نظر وسعت به‌شمار می‌رود و جمعیتی حدود 600 هزار نفر را داراست.

استان ایلام از غرب با کشور عراق، از جنوب شرقی با استان خوزستان، از شرق با استان لرستان و از شمال با استان کرمانشاه همسایه است.

همچنین استان ایلام به همراه استان خوزستان دارای طولانی‌ترین مرز بین‌المللی با کشور عراق است.

مرکزیت استان ایلام، شهر ایلام است.

ایلام یکی از استان‌های کشور ایران است که در باختر این کشور و در ناحیه‌ای کوهستانی و نیمه گرم قرار گرفته‌است.

این استان از استان‌های جنگلی ایران است و شمال استان دارای اقلیم کوهستانی و زمستان هایی سرد است اما در جنوب این استان دشت‌های وسیع وجود دارد با تابستان هایی گرم.

این سرزمین، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخشی از کشور عیلام باستان بوده که در حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد به فرمان آشور بانی پال منقرض شد.

ایلام در زمان باستان به اریوجان شهرت داشته است ولی ایلام کنونی در ناحیه ای به نام حسین آباد در سال ۱۳۰۸ شمسی  از نو بنا نهاده شد.

بیشتر بخوانید:

ایران را بهتر بشناسید

در این قسمت به صورت کلی بخش های زیر را به مرور می کنیم:

اقتصاد استان ایلام

صنایع و معادن استان ایلام

کشاورزی و دامپروری استان ایلام

گردشگری استان ایلام

حمل و نقل استان ایلام

هتل های استان ایلام

انرژی استان ایلام

علم و فناوری در استان ایلام

با کلیک بر روی هر کدام میتوانید درباره آن موضوع بیشتر بخوانید. (در حال بروز رسانی)

مشخصات کلی استان ایلام

مساحت: ۲۰٬۱۳۳ کیلومتر مربع

جمعیت : حدود 600000 نفر

مرکز: شهر ایلام

دین: اکثریت اسلام-شیعه

زبان: فارسی، لری، کردی

موقعیت جغرافیایی: غرب ایران

همسایگان استان ایلام:

 شمال: استان کرمانشاه

جنوب شرقی: استان خوزستان

شرق: استان لرستان

غرب: کشور عراق

ایلام، پایتخت ایلام

شهر ایلام مرکز استان ایلام است و با مساحت ۶۷/۲۱۲۸۰۴ هکتار، جمعیتی در حدود 200 هزار را در خود جای داده است.

شهر ایلام در حصاری از کوه‌ها و ارتفاعات جنگلی واقع شده و آب و هوایی معتدل کوهستانی و بهاری دارد.

همچنین ایلام دارای منابع خوب گاز و نفت است و هم مرز با کشور عراق میباشد.

ایلام در گذشته ده بالا نامیده می‌شد. بعدها به دلیل حکومت و ساخت وساز حسینقلی خان ابوقداره والی لرستان پشتکوه، به حسین‌آباد معروف شد.

شهر ایلام از دیرباز جایگاه شهرنشینی و گهواره فرهنگی ایرانیان بوده‌است.

شهرهای استان ایلام

مناطق حفاظت شده استان ایلام

استان ایلام دارای 4 منطقه حفاظت شده به نام های کبیرکوه، دینارکوه، کولک و مانشت و قلارنگ است.

منطقه حفاظت شده کبیرکوه: این منطقه با مساحت ۱۷,۹۲۳ هکتار در سال 1380 تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است و در شهرستان دره شهر واقع شده است.

گستره کوهستانی منطقه حفاظت شده کبیرکوه با داشتن مناطق صعب‌العبور، شکاف‌ها و حفره‌های دور از دسترس و همچنین ارتفاعات بلند و دره‌های عمیق و داشتن پوشش گیاهی متنوع، چشمه‌سارها و آبشخورهای فراوان، به عنوان یک اکوسیستم کلان، آسیب‌پذیر و حاشیه‌ای محسوب میشود.

پوشش جانوری این منطقه شامل خرس قهوه ای، کل و بز، پلنگ، کاراکال، سمور، خارپشت اروپایی، کرکس، قرقی، جغد کوچک، افعی یاگرزه مار، مار جعفری، تیر مار، یله مار، کورمار، مار آتشی و... میباشد.

همچنین با توجه به شرایط اقلیمی متنوع منطقه حفاظت شده کبیرکوه، پوشش گیاهی منطقه بخصوص در مناطق بالادست از تنوع زیادی برخوردار است.

تعدادی از گونه‌های گیاهی موجود در منطقه حفاظت شده کبیرکوه عبارتند از: زبان گنچشک، داغداغان، ارژن، آلبالو وحشی، پرسیاوش، اسپند، گوش بره، دافنه، بلوط ایرانی، بروموس، بومادران، جو دوسر، چمن، بنه، بادام، زالزالک، تمشک، مرغ، گاو زبان، کنگر، پنیرک، ملیکا، علف باغ، شنبلیله و شیر سگ.

منطقه حفاظت شده کبیرکوه

منطقه حفاظت شده دینارکوه: این منطقه با وسعت ۴۰۵۷۹ هکتار در شهرستان آبدانان استان ایلام واقع شده است و یکی از مناطق شاخص استان در راستای تنوع گیاهی و جانوری می‌باشد.

 توجه به کوهستانی بودن منطقه و شکل زمین در تمام سطح منطقه دره‌ها و تنگه‌های متعددی وجود دارد که به لحاظ برخورداری از سیمای فیزیکی، پوشش گیاهی، آثار فرهنگی، تاریخی و… از ارزش  اکوتوریسمی بالایی برخوردارند.

مهمترین این دره‌ها عبارتند از: دره گرازان در شمال غربی، دره قدح در شمال، دره شاوشه در شمال، دره خان تل در شرق، دره کول خشکه وردن در شمال، دره تنگ سبزعلی در جنوب شرقی و دره کناره در جنوب شرقی و... .

همچنین این منطقه از منابع آبی زیادی برخوردار است که میتوان به رودخانه قدح، چشمه‌های چال چاله، چشمه کوه انار، چشمه شاوشه، چشمه گرتل و... اشاره کرد.

نزدیک به ۹۰ درصد منطقه دارای پوشش جنگلی نیمه انبوه تا پراکنده است و از این میزان بیش از ۸۵ درصد آنرا گونه غالب بلوط ایرانی شامل می‌شود و ما بقی پوشش جنگلی شامل زالزالک، بنه، کیکم، بادام و انجیرکوهی میشود.

از گونه های شاخص جانوری این منطقه میتوان به پلنگ، خرس قهوه‌ای، کفتار، گرگ، گربه وحشی، سمور، راسو، کرکس، قرقی، سارگپه معمولی، سارگپه پابلند، عقاب طلائی، عقاب دوبرادر، دلیجه کوچک، دلیجه، بالابان، شاهین، تیهو، کبک، شاه بوف، جغد کوچک، سبز قبا، زنبورخوار سبز، دارکوب سرسرخ، قمچه مار، مار پلنگی، مار قیطانی و... اشاره کرد.

منطقه حفاظت شده دینارکوه

منطقه حفاظت شده کولک: این منطقه با وسعت حدود 50000 هکتار در 20 کیلومتری شهر مهران در استان ایلام واقع شده است.

این منطقه در حد فاصل رودخانه های مرزی کنجانچم و گدارخوش با اکوسیستم های کوهستانی و تپه ماهوری واقع شده و به دلیل ویژگی ها و قابلیت های زیستی بالا در دو دوره 5 ساله شکار ممنوع اعلام شد.

همچنین این منطقه از نظر چرخه زیستی، و وجود حیات وحش، وجود گونه های قوچ، میش و میش از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و موقعیت فوق العاده ای جهت تکثیر گونه های با ارزش در معرض خطر انقراض دارد.

از دیگر جانوران این منطقه میتوان از سیاه گوش، خرس، گراز، کل و بز، پلنگ و... نام برد.

منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ: این منطقه با وسعت ۲۹,۱۴۶ هکتار در سال 1375 به عنوان منطقه حفاظت شده ثبت شد.

منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ به علت برخورداری از پوشش جنگلی بلوط و چشم اندازهای زیبا و دره‌های شگرف و قرار گرفتن در بین حوزه استحفاظی سه شهرستان ایلام، شیروان چرداول و ایوان همواره مورد توجه بوده است.

پوشش و شکل های زیستی گیاهان منطقه طبق روش رانکایر شامل ۹ درصد فانروفیت، ۱۳ درصد کریپتوفیت، ۴۲ درصد همی کریپتوفیت، ۴ درصد کامفیت و ۳۲ درصد تروفیت است.

سوابق نشان می دهد که در این منطقه کل و بز، قوچ و میش، خرس، پلنگ و … به وفور زیست می‌نموده‌اند اما در حال حاضر بعلت تعارض‌های فراوان، این منطقه از وجود چنین گونه‌های با ارزشی محروم شده یا بصورت لکه‌ای و اندک در آن زیست می کنند.

گوزن زرد ایرانی در منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ

فرهنگ استان ایلام

زبان‌های گفتاری رایج در میان مردمان استان ایلام لری، لکی، کردی فیلی، کردی کرمانجی و عربی است. لری در بسیاری نقاط، لکی در شمال استان، زبان گورانی (گویش کلهری) توسط طایفه مکی، کردی کرمانجی در بخش جنوبی توسط کردان شوهان و عربی در نواحی مرزی تکلم می‌شود.

لباس محلی مردان ایلام در زمانهای پیشین شامل دستار و شال و ستره و شلوار کردی از جنس کودری و گوردین بوده اکنون در بیشتر روستاها و نیز در بعضی شهرها از شلوار کردی و دستار استفاده می شود و لباس زنان هم کاملا پوشیده و دارای سربند مخصوصی بوده که همان لباس هنوز در بعضی شهرها و روستاها رایج است و شامل کت و گلونی و پیراهن باند تا زیر پا می باشد اما در شهرها از لباس رسمی چادر و و روسری استفاده می شود.

از مراسمای استان ایلام میتوان به مراسم دزيرانى، مراسم چمر، دستگیرانی، مراسم عروسی بومی و... اشاره کرد.

همچنین از غذاهای محلی این استان میتوان از آبگوشت بامیه، ترخینه، ماسوا، خورش تره کوهی، دنده پلو، مکش، جگروز، کوفته سیرابی، قله ماسوا، پرشکه، کپه ایلامی و... نام برد.

خورش تره کوهی، از غذاهای محلی استان ایلام

اقتصاد استان ایلام

استان ایلام با توجه به داشتن منابع گازی و نفتی فراوان، دارای تعداد بیشماری بیکار در این استان است و این استان از محروم‌ ترین استان های کشور می‌باشد.

با توجه به اینکه استان ایلام دارای ۱۵ درصد از منابع گاز کشور است این استان طی چند سال اخیر از نعمت گاز شهری برخوردار شده‌ است.

در این استان بیشتر فعالیت‌های اقتصادی بر روی دامداری و کشاورزی متمرکز شده‌است و زمینه‌های مساعدی نیز جهت پرورش زنبور عسل وجود دارد.

همچنین مراتع استان ایلام یک میلیون و ۱۶۴ هزار هکتار است که نیمی از مراتع استان از نظر پوشش گیاهی فقیر و نیم دیگر متوسط و غنی هستند.

صنایع و معادن استان ایلام

صنعت: بخش صنعت در این استان سهم بسیار ناچیزی از اشتغال را نسبت به بخش‌های کشاورزی و خدمات به خود اختصاص داده‌است.

البته در چندسال اخیر با توجه به گشایش مرز مشترک با عراق در شهرستان مهران، افق‌های روشنی برای توسعه تجارت و توریسم بین‌المللی و ترانزیت کالا و مسافر وجود دارد.

از مهمترین شهرک های صنعتی این استان میتوان از شهرک صنعتی آبدانان، شهرک صنعتی ایلام، شهرک صنعتی دره شهر، شهرک صنعتی دهلران، شهرک صنعتی هلیلان و... نام برد.

شهرک صنعتی ایلام

معدن: در حال حاضر بالغ بر 50 معدن در این استان فعالیت دارد.

این استان از نظر ذخایر نفت و گاز غنی است و از نظر منابع معدنی نیز عمدتاً شامل کانی‌های غیر فلزی است.

ذخایر آلوویوم، سنگ گچ، آهک، شیل، شن و ماسه، مارن، سلستین، انیدریت، بیتومین و... از مهم‌ترین ذخایر و تولیدات معادن این استان محسوب می‌شود.

نفت، گاز و انرژی استان ایلام

ذخایر آبی استان ایلام: این استان دارای دو سد به نام های سد ایلام و سد سمیره است.

سد سمیره از نوع بتنی دو قوسی است و توانایی تولید انرژی به میزان سالانه ۶۷۳ گیگاوات در ساعت را دارد.

سد سمیره در استان ایلام

برق استان ایلام: استان ایلام در حال حاضر نیروگاه سوخت فسیلی فعالی ندارد و تامین برق آن از سد سمیره انجام میشود اما طبق تحقیق های انجام شده، وجود نیروگاه در این استان ضرورت دارد و ساخت آن در دست بررسی است.

همچنین در حال حاضر 11 نیروگاه خورشیدی در ایلام فعال است و بزودی به تعداد نیروگاه های فعال در این استان افزوده میشود.

احداث نیروگاه های خورشیدی در استان ایلام

نفت و گاز استان ایلام: این استان مملو از منابع نفتی و گازی میباشد و تولید کننده اصلی نفت و گاز غرب کشور است. به طور کلی استان ایلام از 15 درصد منابع نفت و گاز کشور برخوردار است.

همچنین استان ایلام دارای میدان های نفتی و گازی مهمی از جمله میدان نفتی دهلران، میدان نفتی آذر، میدان گازی تنگ بیجار و... است.

پالایشگاه گاز ایلام به منظور تأمین گاز مصرفی استان ایلام و استان‌های غربی کشور و هم چنین تأمین خوراک پتروشیمی ایلام و تقویت فشار گاز غرب کشور توسط پالایش گاز میدان تنگ بیجار، در ۲۵ کیلومتری شمال غرب شهر چوار احداث گردیده‌است. 

مجتمع پتروشیمی دهلران یکی از مهم‌ترین پروژه‌های در حال اجرای استان ایلام است که در شهرستان دهلران قرار دارد و بر اساس طرح مصوب، این مجتمع پس از بهره‌برداری نهایی سالانه بیش از ۶۵۰ هزار تن اتیلن، پروپیلن،بنزین پیرولیز تولید و  نفت سنگین به بازارهای داخلی و خارجی عرضه خواهد کرد.

خوراک این مجتمع پتروشیمی از پالایشگاه گاز و گاز مایع ۳۱۰۰ واقع در چشمه‌ خوش تأمین و با خط لوله‌ای به طول ۵۸ کیلومتر به محل آن منتقل می‌شود.

پالایشگاه گازی ایلام

کشاورزی و دامپروری استان ایلام

کشاورزی: استان ایلام دارای ۳۴۰ هزار هکتار اراضی زراعی و بیش از پنج هزار هکتار باغات است و ۱۵ رودخانه دائمی در استان ایلام جریان دارد که از آن برای آبیاری زمین های کشاورزی استفاده میکنند.

نیمی از محصولات کشاورزی استان ایلام در شهرستان دهلران به عمل می آید و عمده محصولات زراعی نظیر گندم، جو، کلزا، چغندر قند، ذرت و... در این استان کشت و برداشت می شود.

از محصولات باغی این استان میتوان به انگور، زیتون، انجیر، بادام، پسته، لیمو ترش، گیاهان دارویی و... اشاره کرد که در این بین انگور و زیتون بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده‌اند.

باغ انگور در استان ایلام

دامپروری: استان ایلام یکی از قطب های دامپروری کشور محسوب می شود و بیش از ۸۰ درصد اشتغال استان وابسته به دام، دامپروری و نیز صنایع جانبی آن در زیربخش های طیور و زنبور عسل است.

عشایر استان ایلام، 60 درصد تولیدات دامی را به خود اختصاص داده‌اند. 

از محصولات دامی این استان، گوشت قرمز گاوی، گوشت مرغ، شیرخام، تخم مرغ، عسل و.... میباشد.

همچنین بیش از ۲۰۰ مزرعه پرورش ماهی گرم‌ آبی و سرد آبی و پرورش در قفس و استخر دومنظوره کشاورزی با تولید بیش از ۹۵۰۰ تن انواع آبزیان شامل قزل‌ آلا، کپور و سایر گونه‌های بومی در این استان فعال هستند.

پرورش ماهی در قفس در استان ایلام

گردشگری استان ایلام

طبیعت سرسبز و آثار تاریخی ایلام، این استان را به یکی از بهترین انتخاب‌ها برای گشت‌وگذار تبدیل کرده است و سالانه گردشگران زیادی به این استان سفر میکنند.

تعدادی از مکان های دیدنی استان ایلام

• تنگه بهرام چوبین
• شهر باستانی ماداکتو
• پل گاومیشان
• قلعه هزار درب
• تنگه کافرین
• تالاب چکر
• تنگه ارغوان
• پارک جنگلی چقاسبز
• تنگه رازیانه
• غار زینگان
• کبیرکوه
• چشمه های آبگرم دهلران
• آبشار گچان
• روستای کلم
• بازارچه مرزی مهران
• کوه مانشت
• دریاچه سد ایلام
• دریاچه مصنوعی سرابله
• قلعه پور اشرف (شیخ مکان)
• تالاب زمزم
• آبشار اما
• آبشار آبتاف
• سنگ نوشته قوچعلی
• آبشار چم آو
• شهر تاریخی سیروان
• آتشکده سیاهگل
• غار بره زرد
• و....

غار بره زرد

تنگه کافرین

آتشکده سیاهگل

آبشار آبتاف

قلعه پور اشرف

دریاچه مصنوعی سرابله

شهر تاریخی سیروان

چشمه آبگرم دهلران

تنگه رازیانه

آبشار اما

حمل و نقل استان ایلام

سفر به استان ایلام از طریق حمل و نقل عمومی، به دو دسته تقسیم میشود: هوایی و زمینی.

هوایی: این استان تنها یک فرودگاه به نام فرودگاه بین‌المللی شهدای ایلام دارد که در جنوب شرقی شهر ایلام قرار گرفته و پروازهای داخلی و خارجی در آن انجام می‌شود.

شرکت های هواپیمایی فعال در این فرودگاه شامل آسمان، ماهان و ایران ایر است.

فرودگاه بین المللی شهدای ایلام

زمینی: استان ایلام به دلیل نداشتن خطوط راه آهن و همچنین هم مرز بودن با کشور عراق، از مسیرهای زمینی مهمی جهت رفت و آمد به این استان برخوردار است.

همچنین ترمینال های مسافربری بخش جدا ناپذیر از حمل و نقل عمومی هر استان هستند که از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

از مهمترین ترمینال های مسافربری استان ایلام میتوان از ترمینال ایلام، ترمینال مهران، ترمینال دهلران و... نام برد.

استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی داخل استان، به 2 دسته تقسیم میشود:

• اتوبوسرانی
• تاکسیرانی

هتل های استان ایلام

استان ایلام همواره به دلیل داشتن مکان های تاریخی، جنگلی و... هر ساله گردشگران زیادی برای بازدید به این مناطق سفر میکنند و به همین دلیل وجود هتل های متنوع در این استان از اهمیت بالایی برخوردار است.

از مهمترین هتل های ایلام میتوان به هتل زاگرس ایلام، هتل دالاهو ایلام، هتل خلاش، هتل ماداکتو و... اشاره کرد.

هتل زاگرس، هتی 3 ستاره در ایلام

علم و فناوری استان ایلام

در استان ایلام تعداد 19 مرکز علمی و دانشگاهی تعریف شده است.

استان ایلام میزبان 11 همایش علمی تخصصی بوده است و پژوهشگران دانشگاهها و مراکز علمی استان ایلام, 12859 مقاله علمی شامل 1468 مقاله ژورنالی و 6761 مقاله در همایشهای علمی داخلی و 1468 مقاله بین المللی منتشر نموده اند.

از برترین مراکز دانشگاهی این استان میتوان به دانشگاه ایلام، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهلران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبدانان و... نام برد.

دانشگاه ایلام

همچنین پارک علم و فناوری استان ایلام نیز در سال 1392 در این استان تاسیس شد و از اهداف این پارک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کمک به رونق اقتصادی جامعه از طریق فعالیت های دانش محور
2. ایجاد ارتباط تنگاتنگ و مؤثر بین بخش های تحقیقاتی، تولیدی و خدماتی جامعه
3. ارتقاء سطح رقابت و رشد و شکوفایی شرکت های متکی بر علم و دانش
4. فعالیت در عرصه جذب سرمایه های ملی و بین المللی
5. امکان سنجی حضور و مشارکت حرفه ای شرکت های فناور داخلی در سطح بین المللی
6. استقبال از حضور و توسعه شرکت های نوپا و متوسط خلاق