استان آذربایجان غربی را بهتر بشناسید

 معرفی استان آذربایجان غربی

استان آذربایجان غربی با مساحت 43660 کیلومتر مربع و جمعیتی حدود 3200000 نفر، در شمال غربی ایران قرار دارد و مرکز آن شهر ارومیه است.

این استان با داشتن حدود ۱۰۰۰ کیلومتر راه اصلی و بزرگراه که از شمالی‌ترین نقطه استان (بازرگان) تا جنوبی‌ترین منطقه استان (بوکان) را به هم متصل می‌کند و از امکان ارتباطات زمینی مناسبی برخوردار است.

این استان با کشورهای آذربایجان،عراق و ترکیه هم مرز است.

بخش جنوبی آن کردنشین بوده به نام مکریان شناخته می‌شود.

این استان از مناطق کوهستانی کشور به شمار میرود که رشته کوههای مرتفع مانند دیواری سراسر مرز با کشورهای ترکیه وعراق کشیده شده ومنبع چشمه های آب وسرچشمه بسیاری از رودخانه هاست.

استان آذربایجان غربی یکی از مناطق کوهستانی کشور است و توپوگرافی متنوع و گسترده‌ای دارد. بر اساس ساختار طبیعی استان، اکوسیستمهای ویژه‌ای از ترکیب گیاهان در سطوح مختلف پوشش گیاهی در سطوح مختلف توپوگرافی به وجود آمده‌است که اهم آن‌ها به شکل جنگلها و مراتع خودنمایی می‌کنند.

از نظر تاریخی، تاریخ باستانی آذربایجان با تاریخ قوم ماد در آمیخته‌ است.

بیشتر بخوانید:

ایران را بهتر بشناسید

در این قسمت به صورت کلی بخش های زیر را به مرور می کنیم:

اقتصاد استان آذربایجان غربی

صنایع و معادن استان آذربایجان غربی

کشاورزی و دامپروری استان آذربایجان غربی

گردشگری استان آذربایجان غربی

حمل و نقل استان آذربایجان غربی

هتل های استان آذربایجان غربی

انرژی استان آذربایجان غربی

علم و فناوری در استان آذربایجان غربی

با کلیک بر روی هر کدام میتوانید درباره آن موضوع بیشتر بخوانید. (در حال بروز رسانی)

مشخصات کلی استان آذربایجان غربی

مساحت: 43660 کیلومتر مربع

جمعیت : حدود 3.200.000 نفر

مرکز: شهر ارومیه

دین: اکثریت اسلام-شیعه، سنی

زبان: فارسی-آذری

موقعیت جغرافیایی: شمال غربی ایران

همسایگان استان آذربایجان غربی:

 شمال: جمهوری آذربایجان، کشور ترکیه

شرق: استان آذربایجان شرقی، استان زنجان

جنوب: استان کردستان

غرب: کشور ترگیه، کشور عراق

ارومیه، پایتخت آذربایجان غربی

ارومیه یکی از کلانشهر های ایران و  مرکز استان آذربایجان غربی و شهرستان ارومیه در شمال غربی ایران که در منطقه آذربایجان واقع شده‌ است.        

این شهرستان با مساحت ۱۰٬۵۴۸ کیلومتر مربع، جمعیتی در حدود 800 هزار نفر را داراست.

ارومیه به عنوان شهر دارای اولین بیمارستان به شیوه نوین، نخستین مرکز آموزش پزشکی، اولین مدرسه به شیوه نوین، اولین شبکه تلویزیون محلی و اولین نشریه محلی در ایران است.

طبق نظریه تاریخ شناسان، عقیده بر این است که شهر ارومیه در هزاره دوم قبل از میلاد مسیح تأسیس شده‌است.

ارومیه با داشتن موقعیت ممتاز جغرافیایی در ۲۰ کیلومتری دریاچه ارومیه قرار دارد و ارتفاع ارومیه ۱۳۳۲ متر از آب‌های آزاد است.

ارومیه در دشت ارومیه واقع شده‌است که ارتفاعاتی چون کوه سیر، کوه قیزقلعه، کوه جهودها، کوه چهل مر شهیدان، کوه ماه، کوه علی پنجه سی و کوه علی ایمان آن را احاطه کرده‌اند. در واقع ارومیه بین دریاچه ارومیه و دیوارهٔ کوه‌های غرب استان واقع شده‌است.

شهر های استان آذربایجان غربی

مناطق حفاظت شده استان آذربایجان غربی

مناطق حفاظت شده آذربایجان غربی شامل 3 منطقه حفاظت شده به نام های: پارك ملی ارومیه، مراكان و آغ‌گُل است.

منطقه حفاظت شده پارک ملی ارومیه: پارک ملی دریاچه ارومیه، میان استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی، با مساحت ۴۶۴۰۵۶ هکتار قرار دارد.

این پارک یکی از ۹ ذخیره‌گاه زیست‌کره در ایران است و در مجموع ۱۰ آب‌انبار در پارک ملی دریاچه ارومیه وجود دارد که ظرفیت آنها ۱۸۰ هزار لیتر است.

از پوشش گیاهی این منطقه میتوان از سرو کوهی، پسته وحشی، داغداغان، زالزالک، بادام کوهی، شیرخشت، دیو آلبالو، گندمیان، فرفیون، آویشن، درمنه، علف شور، کاکوتی، زنبق، یولاف، شنگ و شقایق نام برد.

همچنین پوشش جانوری این منطقه شامل قوچ، گوزن زرد ایرانی، فلامینگو، پلیکان، انواع مارهای سمی و نیمه سمی، آفتاب پرست و... است.

منطقه حفاظت شده مراکان: مراکان با وسعتی معادل ۱۰۳,۹۸۳ هکتار در سال 1346 به عنوان منطقه حفاظت شده به تصویب رسید و در حال حاضر این منطقه با حدود ۴۰ سال سابقه حفاظت قانونی یکی از قدیمی ترین مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست کشور به شمار می رود.

شاخص ترین گونه جانوری این منطقه نژاد خاص قوچ و میش ارمنی می باشد و از دیگر جانوران مراکان میتوان به کل و بز، پلنگ، سیاهگوش، هامستر خاکستری، روباه، شغال، گربه وحشی، گراز، خرگوش، سمور، هما، عقاب طلایی، بالابان، کبک دری، تیهو، کبک چیل، کرکس مصری، افعی البرزی و... اشاره کرد.

افعی البرزی در منطقه حفاظت شده مراکان

منطقه حفاظت شده آغ گل: این منطقه دارای زیستگاهی طبیعی با گونه‌های گوناگون جانوری و گیاهی، بین ماکو و پلدشت در آذربایجان غربی است.

این منطقه از زیستگاه‌های مهم پرندگان مهاجر در فصول ویژۀ مهاجرت است و قوچ، بز، کل و پرندگان مهاجر و بومی مانند چیل و کبک در این ناحیه زندگی می‌کنند.

این منطقه دو بخش جداگانه دارد که در یک بخش شکار ممنوع است و در بخش دیگر در شرایط خاصی زیر نظر سازمان محیط زیست شکار جانورانی مانند گرگ، روباه، گراز و کبک معمولی مجاز است.

فرهنگ استان آذربایجان غربی

آذری‌ها و کردها از گروه‌های عمده این استان به‌شمار می‌روند. کردها در جنوب، غرب و شمال استان سکونت دارند و متقابلاً ترک‌های آذربایجانی در دشت‌های پیرامون دریاچه ارومیه و بخشی نیز در دشت‌های شمال و جنوب شرق استان سکونت دارند.

همچنین اقلیت‌های آشوری و ارمنی هم در این استان ساکن هستند.

فرهنگ مردم اين خطه نيز در ارتباط با عوامل متعدد جغرافيائي، تاريخي، مذهبى و تحت تأثير گرايش‌هاى متعدد اجتماعي، فرهنگى شکل گرفته و نوع مستقلى از فرهنگ‌هاى فولکلوريک را به‌وجود آورده است.

مردم آذربايجان، مردمان شاعر مسلکى هستند که هرگاه با پديده‌هاى طبيعي، رخدادهاى اجتماعى و پيشامدهاى ناگوار و يا خوشايند مواجه شده‌اند، احساسات خود را با زبان شعر بيان کرده و براى هر مناسبت 'باياتي' سروده‌اند.

همچنین از غذاهای محلی این استان میتوان به سوپ یارما شورباسی، آش کلم، آش دوغ، ارومیه خورش، خورش کنگر، گوزلمه، یرالما کبابی، کوکو تره و... اشاره کرد.

بازار تاریخی ارومیه

اقتصاد استان آذربایجان غربی

غالب اقتصاد استان آذربایجان غربی از کشاورزی و دامداری نشات میگیرد.

وضعیت ویژه استان آذربایجان غربی از نظر موقعیت جغرافیایی از جمله دوری از مرکز کشور، درگیری مستقیم با دشمن در سالهای جنگ و ناامنیهای منطقه دردوران تثبیت انقالب اسالمی باعث گردید تا این استان فرصتهای فراوانی را جهت استقرار صنایع نوین و حتی نوسازی صنایع موجود از دست بدهد.

آذربایجان غربی، میتواند یکی از بکر ترین و بهترین مکان ها برای مهاجرت و سرمایه گذاری باشد و ظرفیت های فراوانی برای سرمایه گذاران داخلی و بین المللی دارد.

همچنین آذربایجان غربی، قطب نخست طلا در کشور است.

صنایع و معادن استان آذربایجان غربی

صنایع: بررسی ترکیب کارگاه‌های موجود استان نیز نشان می‌دهد که دو گروه صنعتی کانی های غیرفلزی و غذایی - داروئی در بین سایر صنایع بالاترین تعداد میزان اشتغال را دارد.

اکثر کارگاه های صنعتی این استان کوچک هستند و متاسفانه  فقدان کارگاههای بزرگ صنعتی کاملا حس میشود.

از شهرک های صنعتی مهم این استان میتوان از شهرک صنعتی ارومیه، شهرک صنعتی کریم آباد، شهرک صنعتی میاندوآب، شهرک صنعتی سلماس و... نام برد.

شهرک صنعتی، فاز 1 ارومیه

همچنین صنایع دستی از مهمترین صنایع آذربایجان غربی به شمار می رود و از مهمترین صنایع دستی تولیدی در این استان می توان به قالی بافی، گلیم بافی، منبت کاری، پیکر تراشی، رنگرزی و چاپ های سنتی، رودوزی و... اشاره کرد.

هنر پیکر تراشی

معادن: بخش معدن در استان آذربایجان غربی هم از نظر تنوع و هم میزان ذخایر دارای اهمیت فراوانی میباشد و میتواند بعنوان یک موتور محرک برای توسعه استان به حساب آید.

این استان با داشتن بیش از 450 معدن فعال، رتبه 6 کشور را به ود اختصاص داده است.

همچنین عناصر موجود در املاح دریاچه ارومیه از قبیل منیزیم، کلر، سدیم، پتاسیم و دهها عنصر دیگر، پتانسیل های نوینی برای توسعه این بخش محسوب میگردد.

از جمله معادن این استان می‌توان به معادن مصالح و سنگ‌های ساختمانی، گرانیت، میکا، زرنیخ، تالک، تراورتن، طلا، خاک نسوز و پوکه معدنی اشاره کرد.

طلای زره شوران تکاب با ارزش ترین کانی استان و کارخانه استحصال طلا در این شهرستان یکی از مهمترین کانون تولید شمش طلا در کشور محسوب می شود.

معدن طلای تکاب در استان آذربایجان غربی

نفت، گاز و انرژی استان آذربایجان غربی

ذخایر آبی استان آذربایجان غربی: این استان نیز برای تامین آب شرب و کشاورزی خود نیاز به ذخایر آبی بالایی دارد تا بتواند در فصول کم آب استان، ذخایر آبی داشته باشد و از آن استفاده کند.

در این استان 9 سد وجود دارد که شامل سد آغ چای، سد اشنویه، سد بارون، سد دریک، سد شهر چای، سد شهید کاظمی، سد قرمیش بوکان، سد مهاباد و  سد نوروزلو میباشد.

سد مخزنی آغ چای بزرگترین سد قوسی خاکی کشور و بزرگترین سد مخزنی استان آذربایجان غربی می‌باشد.

سد بارون در ماکو

برق استان آذربایجان غربی: صنعت برق در این استان به‌عنوان تأمین‌کننده انرژی و یکی از مهم‌ترین صنایع زیرساختی، نقش برجسته‌ای را در توسعه صنعتی ایفا می‌کند.

در حال حاضر برق مصرفی آذربایجان غربی از نیروگاه های سوخت فسیلی سیکل ترکیبی ارومیه، نیروگاه سیکل ترکیبی خوی و نیروگاه گازی ارومیه تامین میشود این تعداد نیروگاه با توجه به سردسیر بودن این استان بسیار کم است.

همچنین نیروگاه برق آبی سردشت در سال 1398 افتتاح شد که با بهره بردای از این نیروگاه زمینه صادرات برق به کشور عراق نیز از این منطقه مرزی فراهم می شود.

نیروگاه سیکل ترکیبی ارومیه

نفت و گاز استان آذربایجان غربی

به‌طور کلی منطقه آذربایجان، به خصوص آذربایجان شرقی منطقه‌ی پرپتانسیلی از نظر وجود نفت و گاز نیست.

در این استان 3 انبار نفت وجود دارد: انبار نفت مرکزی ارومیه به ظرفیت ۱۰۰ میلیون لیتر، انبار نفت خوی به ظرفیت ۵۶ میلیون لیتر و انبار نفت ماکو به ظرفیت ۱۰ میلیون لیتر.

همچنین پتروشیمی ارومیه در جنوب غربی شهرستان ارومیه، در زمینی به مساحت ۱۱۰ هکتار با محوطه صنعتی به وسعت ۵۰ هکتار و ۶۰ هکتار  فضای سبز و استخرهای پساب احداث شده است.

شركت گاز استان آذربايجان غربي به عنوان يكي از شركتهاي گاز استاني زير مجموعه شركت ملی گاز ایران، مسئوليت طراحي، اجرا، توسعه، بهره برداري و نگهداري از شبكه هاي گازرسـاني در سطح استان، جـــهت خدمات رساني بهينه، پایدار، ايمن و پاک به كليه متقاضيان و مشتركين خانگي، تجاري و صنعتي؛ در چارچوب دريافت، توزيع و فروش و حق العمل كاري گاز طبيعي را بر عهده دارد.

پتروشیمی ارومیه

کشاورزی و دامپروری استان آذربایجان غربی

کشاورزی: این استان یکی از مناطق مستعد کشاورزی است و سطح زیر کشت محصولات زراعی این استان ۷۰۰ هزار هکتار بوده که ۲.۳ درصد اراضی کشور را شامل می‌شود.

استان آذربایجان غربی در کشت بسیاری از محصولات در ایران، دارای رتبه های برتر است.

از محصولات کشاورزی مهم این استان میتوان به گندم، جو، یونجه و چغندرقند اشاره کرد و از مهمترین محصولات باغی هم میتوان به انگور، زردآلو، هلو، سیب، گیلاس و... اشاره کرد.

مزرعه چغندر قند در آذربایجان غربی

دامپروری: استان آذربایجان غربی با دارا بودن امکانات خدادادی ازقبیل حدود 5/2 میلیون هکتار مراتع و وجود اراضی باغی و زراعی، مزارع وسيع نباتات علوفه اي، میزان قابل توجه محصولات فرعی کارخانجات تولید آب میوه به عنوان خوراک دام، بیش از 7 میلیون واحد دامی از نژاد ها و اکوتیپهای مختلف دامی (دام سبک و سنگین) سازگار با اقليم منطقه و فرهنگ غالب برای کشاورزی ودامپروری، یکی از قطبهای مطرح در امر تولید وتامین نیاز های غذایی کشور محسوب می شود.

همچنین علاوه بر تامین نیاز غذایی داخل استان، بخشی از احتیاجات پروتئين دامی سایر استانهای ایران را نیز تامین می نماید.

استان آذربایجان غربی در تمامی تولیدات دام و طیور به غیر از تخم مرغ خود کفا بوده است و در تولیدات عسل، جوجه یکروزه، شیر خام و گوشت قرمز جزو استانهای پیشرو کشور می باشد.

در استان آذربایجان‌غربی ۲۶۰ مزرعه پرورش ماهی سردآبی و ۸۰ مزرعه پرورش ماهیان گرمابی فعال است و انوع آبزیان از جمله شاه‌میگو، آرتمیا، ماهی کپور، فیتوفاک، بیگ‌هد، قزل‌آلا و... در این استان پرورش داده میشوند.

گردشگری استان آذربایجان غربی

طبیعت سرسبز و آثار تاریخی آذربایجان غربی، این استان به یکی از بهترین انتخاب‌ها برای گشت‌وگذار تبدیل کرده است.

بهترین زمان سفر به استان آذربایجان غربی از نظر آب و هوایی، فصل تابستان است.

تعدادی از مکان های دیدنی استان آذربایجان غربی:

• تخت سلیمان
• زندان سلیمان
• قره کلیسا
• دریاچه ارومیه
• غار آبی سهولان
• دریاچه مارمیشو
• چمن متحرک چملی
• مقبره پوریای ولی
• مسجد جامع ارومیه
• تپه حسنلو
• چشمه آب معدنی کوه زنبیل
• پیست اسکی خوشاکو
• کاخ موزه باغچه جوق
• بنای سه گنبد
• کلیسای مارسرگیر
• بازار تاریخی ارومیه
• کوه بوز سینا
• آبشار سوله دوکل
• غار فقره قا
• و...

تخت سلیمان

تپه تاریخی حسنلو

آبشار سوله دوکل

دریاچه ارومیه

قره کلیسا

کاخ موزه باغچه جوق

چمن متحرک چملی

حمل و نقل استان آذربایجان غربی

سفر به استان آذربایجان غربی از طریق حمل و نقل عمومی، به سه دسته تقسیم میشود: ریلی، هوایی، زمینی

ریلی: این استان دارای دو خط آهن است.

خط راه‌آهن مراغه-ارومیه که در سال ۱۳۸۰ شروع به ساخت  شد. ایستگاه راه‌آهن مراغه از خط راه‌آهن آذربایجان (تهران-تبریز) منشعب می‌شود.  

 همچنین ایستگاه راه آهن ارومیه در این استان در آبان ۱۳۹۷ تأسیس شده و از طریق خط راه‌آهن مراغه-ارومیه به راه‌آهن آذربایجان متصل است.

هوایی: این استان دارای 4 فرودگاه به نام های فرودگاه بین المللی شهید باکری ارومیه، فرودگاه خوی، فرودگاه ماکو و فرودگاه پیرانشهر است.

همچنین فرودگاه سلماس نیز در این استان در حال ساخت است.

تنها فرودگاه بین المللی این استان، فرودگاه بین المللی شهید باکری ارومیه است که به مسیر های خارجی استانبول، بغداد، جده، مدینه و آدانا (فصلی) پرواز دارد.

شرکت های هواپیمایی موجود در فرودگاه بین المللی ارومیه:

زمینی: استان آذربایجان غربی از دیگر استان های ایران است که دارای جاده های بسیار، برای سفرهای زمینی است و حمل و نقل زمینی را از این استان، به استان های دیگر راحت کرده است.

همچنین در این استان به دلیل هم مرز بودن با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان، سفر های زمینی برون مرزی زیادی انجام میشود.

همچنین ترمینال های مسافربری بخش جدا ناپذیر از حمل و نقل عمومی هر استان هستند که از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

ارومیه دارای 3 ترمینال مسافربری برون شهری است که شبانه روزی در حال فعالیت هستند و روزانه هزارن مسافر را به مقاصد مختلف جا به جا میکنند.

ترمینال های استان آذربایجان غربی شامل ترمینال شهیدان کاملی ارومیه، ترمینال شهیدسلیمانی ارومیه و ترمینال شهید علیزاده ارومیه است.

استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی داخل استان، به 2 دسته تقسیم میشود:

• اتوبوسرانی
• تاکسیرانی

هتل های استان آذربایجان غربی

استان آذربایجان غربی، همواره به دلیل داشتن مکان های تاریخی و مناطق جنگلی، هر ساله گردشگران زیادی برای بازدید به این مناطق سفر میکنند.

به همین دلیل در این استان هتل های متنوعی با قیمت های مناسب برای هر قشر جامعه وجود دارد که سفر را برای گردشگران امن تر میکند.

از مهمترین هتل های این استان میتوان به هتل آنا ارومیه، هتل ساحل ارومیه، هتل دنیز ارومیه، هتل تارا مهاباد، هتل جهانگردی ماکو، هتل شهریار بازرگان و... اشاره کرد.

هتل آنا در ارومیه

علم و فناوری استان آذربایجان غربی

در استان آذربایجان غربی تعداد 40 مرکز علمی و دانشگاهی تعریف شده است.

پژوهشگران دانشگاهها و مراکز علمی استان آذربایجان غربی, 38428 مقاله علمی شامل 3946 مقاله ژورنالی و 20304 مقاله در همایشهای علمی داخلی و 3946 مقاله بین المللی منتشر نموده اند.

از مهمترین مراکز علمی استان آذربایجان غربی میتوان به دانشگاه ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوکان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پیرانشهر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه و... اشاره کرد.

دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه

همچنین پارک علم و فناوری استان آذربایجان غربی فلسفه وجودی خود را بسترسازی برای تولید ثروت از طریق تسهیل در فرایند انتقال فناوری به صنایع می­داند.

این نهاد بعنوان یکی از ارکان مهم شکل­ گیری و توسعه اقتصاد دانش­بنیان تلاش می­کند تا با استفاده از موقعیت ممتاز همجواری با ۳ کشور آسیایی و اروپایی و دارا بودن ۷ مرز رسمی در سطح کشور، به حمایت همه جانبه از شرکت­های مبتنی بر دانایی و خلاقیت و جذب سرمایه­گذار پرداخته و زمینه تجاری­سازی و بازاریابی ایده­های نوآورانه را فراهم ساخته و نقش کلیدی برای کمک به حضور فعال این شرکتها را در زمینه­های مختلف از قبیل تجارت، علوم کشاورزی، صنایع غذایی و معدن در سطوح ملی و بین المللی داشته باشد.

پارک علم و فناوری استان آذربایجان غربی