فناوری های هوشمند دیجیتال چگونه به آینده تجارت جهانی شکل می دهند؟

میثم عباسی - منطقه آزاد ارس- بازار مشترک: در جهان امروزی واژه ها و عباراتی مانند تحول دیجیتال¹، فناوری های هوشمند² و رشد فیجیتال³ جزو عبارات و مفاهیم کلیدی توسعه کسب و کار و تجارت با نگاه به آینده به شمار می روند در عین حال که به عنوان سنگ بنای طرح های اقتصاد های نوظهور نیز شناخته می شوند. از سال 2017 به بعد و با معرفی صنعت نسل چهارم، نظام های تولید، نگهداری و توزیع کالاها و خدمات شاهد دو تغییر اساسی بودند : 

الف- تزریق هرچه بیشتر فناوری های هوشمند دیجیتالی در فرآیند ها.
ب- رشد تغییرات در ساختار های اقتصادی و تجاری با محوریت تلفیق ابزار ها و روش ها در بستر دیجیتال که در ادامه منجر به رشد علاقه مندی به اقتصاد دیجیتالی در بین تصمیم گیرندگان کشور های در حال توسعه بخصوص خاورمیانه شده است. ( لازم به یادآوری است که موضوع گذر به دنیای دیجیتال در هیچ منطقه ای به اندازه خاورمیانه مشهود نیست. مطابق با گزارش موسسه PwC4 ، در سال 2016 ، 33 درصد شرکت ها در خاورمیانه درسطوح پیشرفته دیجیتالی سازی بودند و انتظار این بود که میزان دیجیتالی سازی فرآیند های اداری، خدماتی این منطقه تا سال 2020 بیش از دو برابر شود و به 72 درصد برسد).
اقتصاد دیجیتال به طیف وسیعی از فعالیتهای اقتصادی اشاره دارد که از اطلاعات و دانش دیجیتالی به عنوان عوامل اصلی تولید و عرضه استفاده می کنند. اساس اقتصاد دیجیتال بر مبنای ابزار های فناوری نظیر اینترنت، رایانش ابری، کلان داده ها، اتوماسیون هوشمند و دیگر فناوری های دیجیتالی جدید جهت جمع آوری، ذخیره، تجزیه و تحلیل و اشتراک گذاری اطلاعات به صورت دیجیتالی و تغییر تعاملات اقتصادی ملی و بین المللی در بستر های اجتماعی استوار است.

روند دیجیتالی سازی اقتصاد نه تنها باعث افزایش کارآمدی فرآیند ها می شود بلکه رویکرد ارزش آفرینی نیز دارد زیرا فناوری های دیجیتالی باعث ایجاد نوآوری و تقویت فرصت های شغلی و رشد اقتصادی می شوند. اقتصاد دیجیتالی همچنین در همه جنبه های جامعه نفوذ کرده و بر نحوه تعامل مردم تأثیر می گذارد و تغییرات وسیع جامعه شناختی را ایجاد می کند.

در سال 2018 مجمع جهانی اقتصاد5 تاثیرات فناوری های نرم و دیجیتال بر ساختار های اقتصاد بین المللی را به دقت مورد بررسی قرار داد و با انتشار مقاله ای به این نتیجه رسید که تاثیرات ظرفیت های دیجیتال بر فرآیند های مالی، حمل و نقل و ترانزیت در بازار های جدید به صورت فزاینده ای افزایش یافته است و این فناوری ها ظرفیت های عظیمی را در عرصه روابط و فرآیند های بازرگانی بین الملل ایجاد کرده اند.

علاوه بر این به عقیده مجمع جهانی اقتصاد قابلیت تطبیق پذیری دیجیتال جزو موضوعات کلیدی در زمینه تجارت های نسل جدید شمرده شده است. در حال حاضر قاره آسیا یکی از سریعترین نرخ های رشد در حوزه تحول دیجیتال را شاهد است چرا که 25% از معاملات تجاری B2C جهان متعلق به شرکت های آسیایی است و چین نیز بیشترین سهم را از این بازار دارد به عنوان نمونه حجم معاملات بازار تجارت الکترونیکی خرده فروشی در چین از 195 میلیارد دلار در سال 2013 به 1.135 هزار میلیارد دلار در سال 2017 افزایش یافت.

از جمله ثمرات دیگر ابزار های دیجیتال ارائه راهکار های جدید برای خدمات مالی بخصوص در کشور های در حال توسعه آسیایی می باشد به ویژه تسهیل در پرداخت و اعطای وام. در دهه های گذشته فرآیند های تأمین مالی و پرداخت ها در معاملات تجاری بین المللی که به طور سنتی دارای ساختارهای پیچیده، واسطه های پرهزینه و فرآیندهای بروکراتیک طولانی مدت بودند مانعی برای بسیاری از ذینفعان به شمار می رفت. اما امروزه هوش مصنوعی، بلاکچین و سیستم های پرداخت دیجیتال ضمن کاهش هزینه ها و افزایش سرعت و امنیت در فرآیند های مبادلاتی، به ویژه برای شرکت های کوچک و متوسط6 ​​به افزایش اعتمادپذیری در معاملات کمک کنند. 
در سال های اخیر مزیت آفرینی اقتصاد دیجیتال با تزریق فناوری های هوشمند وارد فاز جدیدی شده است. این فناوری ها امروزه به ابزار هایی معمول در عرصه ها و ارکان صنعت و تجارت مبدل شده اند و می توان آن ها را واقعیت های غیر قابل انکار تجارت بین الملل امروزی و ابزار های تعیین کننده فرآیند های تجارت در آینده دانست. 
به عنوان مثال استفاده از ابزار های مبتنی بر هوش مصنوعی سبب شکل گیری زنجیره های تامین بین المللی خدماتی شده است که مزایایی  نظیر معرفی و تجدید صادرات محصولات سنتی از جمله کشاورزی، شیلات، صنایع دستی و گردشگری از طریق تطبیق دهی هوشمند فروشندگان و خریداران و مدیریت منابع مالی را در اختیار فعالان اقتصادی قرار می دهد.

بررسی های انجام شده توسط خدمات مشاوره ای تاتا7 نشان داد كه 85 درصد از ارائه دهندگان خدمات مسافرتی و مهمان داری به نوعی  از هوش مصنوعی و سیستم های هوشمند در تجارت خود استفاده می كنند. همچنین بکار گیری سیستم های هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا در بنادر و فرودگاه ها می تواند سرعت انجام فرآیند های ورود و خروج کالا ها را چندین برابر کند. استفاده از راهکار های مبتنی بر هوش ماشین و اتوماسیون در بنادری نظیر روتردام هلند منجر به افزایش راندمان کاری و کاهش چشمگیر خطا شده است.

این در حالی است که فناوری بلاکچین هم می تواند در صورت استفاده ترکیبی با سایر فناوری های مدیریت فرآیند ها از جمله ردیابی هوشمند محصولات با استفاده از داده های ماهواره ای، با نزدیک به صفر رساندن میزان تقلب در نظام حمل و نقل و ترخیص کالا ها نقش مهمی در افزایش امنیت در زنجیره تامین بین المللی داشته باشد.

ارتباطات نسل جدید 5G نیز به نوبه خود در حال تغییر و شکل دهی به بازار های جدید هستند. دسترسی از راه دور به صورت سریع و امن از جمله ویژگی های شبکه های ارتباطی مانند 5G است که به عنوان بستری برای پشتیبانی فعالیت های مختلف از صنعت تا تجارت خواهد شد.
سیستم های اقتصادی فعلی بیش از پیش به سمت استفاده از فناوری های دیجیتال در حال حرکت هستند. داده های انستیتو بین المللی مکنزی8 نشان می دهد تجارت الکترونیکی بر اساس پلتفرم های دیجیتال نوین تا سال 2030 با افزایش 6 تا 10 درصدی تجارت کالاهای تولیدی از  1.3 هزار میلیارد دلار به 2.1 هزار میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.

مهم ترین مزیت این پلتفرم ها قابلیت اتصال کالا و خدمات شرکت های کوچک به بازار های بین المللی است به طوری که در ادامه باعث خلق همکاری ها و ادغام شرکت های چند ملیتی متشکل از استارتاپ های نوآور و خلاق با شرکت های بزرگ می شود. مطالعات نشان می دهند که در سال های اخیر تجارت خدمات تا 60 درصد سرعت رشد بالاتری نسبت به تجارت کالا ها دارند و خدمات دیجیتال هوشمند نیز بخش اعظمی از از این تجارت را شامل می شوند.

تلفیق فناوری های هوشمند مبتنی بر صنعت نسل 4 با کسب و کار ها در بستر دیجیتال و اکتیویته آن ها در کاربرد های فیزیکی موضوعی است که ترسیم کننده دورنمای حوزه های مختلف از جمله آینده تجارت در سطح بین الملل می گردد.

1. Digital Transform
2. Intelligent Technologies
3. Phisical+ Digital
4. Price waterhouse Coopers
5. World Economic Forum
6. SME
7. TCS
8. McKinsey