استان فارس را بهتر بشناسید

معرفی استان فارس

استان فارس از بزرگترین استان‌های ایران است که در بخش جنوبی سرزمین ایران واقع شده‌است.

این استان با مساحتی در حدود ۱۲۲٬۶۰۸ کیلومتر مربع، چهارمین استان بزرگ ایران و با جمعیتی حدود 5 میلیون نفر، چهارمین استان پرجمعیت ایران به‌شمار می‌رود.

آب و هوای استان فارس در نقاط مختلف این استان به سه گونه کوهستانی، معتدل و گرم تقسیم می‌شود. استان فارس با وجود جاذبه‌های متعدد فرهنگی، تاریخی، طبیعی و مذهبی، یکی از مراکز مهم گردشگری ایران است.

شیراز، پایتخت استان فارس می باشد و طبق کاوش‌های باستان‌شناسان، دارای قدمتی 6500 ساله است.

 منابع مهم اقتصاد این استان بر پایه کشاورزی و دامداری، شهرک‌های مختلف صنعتی، پالایشگاه‌ها، صنایع پتروشیمی، نیروگاه‌ و گردشگری بنا شده‌ است.

بیشتر بخوانید:

ایران را بهتر بشناسید

در این قسمت به صورت کلی بخش های زیر را مرور می کنیم:

اقتصاد استان فارس

نفت، گاز و انرژی استان فارس

صنایع و معادن استان فارس

کشاورزی و دامپروری استان فارس

گردشگری استان فارس

حمل و نقل استان فارس

هتل های استان فارس

علم و فناوری در استان فارس

با کلیک بر روی هر کدام میتوانید درباره آن موضوع بیشتر بخوانید. (در حال بروز رسانی)

مشخصات کلی استان فارس

مساحت: ۱۲۲٬۶۰۸ کیلومتر مربع

جمعیت : حدود 5میلیون نفر

مرکز: شیراز

دین: اکثریت اسلام-شیعه

زبان: فارسی

گویش : ندارد

موقعیت جغرافیایی: جنوب ایران

همسایگان استان فارس:

 شمال: استان اصفهان

غرب: استان کهکلویه و بویراحمد

 جنوب غربی: استان بوشهر

شرق: استان کرمان

جنوب شرقی: استان هرمزگان

شمال شرقی: استان یزد

شیراز، پایتخت استان فارس

شیراز یکی از کلان‌شهرهای ایران و مرکز استان فارس در جنوب کشور است.

جمعیت شیراز حدودا 1.700.000 نفر بوده، که این رقم با احتساب جمعیت ساکن در حومهٔ شهر به حدود 2 میلیون نفر می‌رسد.

شیراز پنجمین شهر بزرگ و پرجمعیت ایران و پرجمعیت‌ترین شهر جنوب کشور به‌شمار می‌رود.

شیراز در بخش مرکزی استان فارس، در ارتفاع ۱۴۸۶ متر از سطح دریا و در منطقهٔ کوهستانی زاگرس واقع شده و آب و هوای معتدلی دارد.

شهرداری شیراز به ۱۱ منطقهٔ مستقل شهری، تقسیم شده و جمعاً مساحتی بالغ بر ۲۴۰ کیلومتر مربع را شامل می‌شود.

قدمت شهر شیراز، طبق کاوش‌های باستان‌شناسان، به 6500 سال میرسد.

شهر های استان فارس:

مناطق حفاظت شده استان فارس:

استان فارس، دارای 7 منطقه حفاظت شده ارژن و پریشان، میان جنگل، هرمد لارستان، بهرام گور، مله گاله، تنگ بستانک و آبشار مارگون است که هرکدام دارای پوشش گیاهی و جانوری خاصی هستند.

منطقه حفاظت شده ارژن و پریشان: این منطقه در سال 1351 با وسعت 191 هزار هکتار به عنوان پارک بین المللی انتخاب گردید و در سال 1353 با کاهش وسعت به 65 هزار هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده و از طرف سازمان ملل به عنوان ذخیره گاه زیست­ کوه­ی ارژن و پریشان معرفی گردید.

به واسطه­ وجود تنوع توپوگرافیکی و اختالاف سطح زیستگاه ­ها، سه زیستگاه عمده در منطقه به چشم می خورد: تالاب ارژن، تالاب پریشان، محدوده­ی امن میانکتل

منطقه حفاظت شده میان جنگل: اولین بار در سال 1367 شمسی، بنا بر موافقت سازمان حفاظت محیط زیست جزو مناطق شکار ممنوع قرارگرفت وبه لحاظ اهمیت زیستگاهی منطقه خصوصا تنوع گونه های گیاهی موجود درآن به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام گردید.

منطقه حفاظت شده میان جنگل فسا در 90 کیلو متری جاده شیراز-فسا و در شمال غربی شهرستان فسا واقع شده است.

منطقه حفاظت شده هرمد لارستان: منطقه حفاظت شده هرمد لارستان با وسعت تقریبی 209671 هکتار، درجنوب شرقی استان فارس و 40 کیلومتری شرق لارستان و در جنوب رشته کوه های زاگرس قرار دارد.

این منطقه بین دواستان فارس و هرمزگان واقع شده است. وضعیت آب و هوای منطقه گرم و خشک است. بارندگی در آن بسیار کم و به صورت سیلابی است. همچنین وجود گنبد های نمکی باعث شور شدن رودخانه های کوچک فصلی این منطقه شده است.

منطقه حفاظت شده بهرام گور: این محدوده که قبلا بصورت منطقه آزاد کنترل می‌شد، در 1351 شمسی با عنوان منطقه حفاظت شده بهرام گور تحت کنترل اداره کل حفاظت محیط زیست فارس قرار گرفت که به جهت غنای زیستی به ویژه گورخر آسیایی که نام خود را از نام یکی از پادشاهان ساسانی ایران به نام بهرام گور که علاقه فراوانی به شکار گور داشته، گرفته است.

 مساحت منطقه حفاظت شده بهرام گور، در حدود 404.000 هکتار می باشد. موقعیت جغرافیایی این منطقه در شرق شهرستان نی ریز و در مرز استان فارس و کرمان واقع شده و دارای آب و هوای گرم و خشک و گرم و نیمه خشک است.

منطقه حفاظت شده بهرام گور

منطقه حفاظت شده ماله گاله: منطقه حفاظت شده ماله گاله در غرب استان فارس و در شرق منطقه حفاظت شده ارژن و پریشان قرار دارد. این منطقه دارای پوشش جنگلی که عمدتاً از بلوط است تشکیل شده و آخرین حد رویش بلوط در زاگرس است.

این منطقه در قسمت های پست دارای آب و هوای نیمه خشک سرد و در ارتفاعات آب و هوای نیمه خشک و مرطوب دارد.

منطقه ی حفاظت شده جنگلی تنگ بستانک: این منطقه در فاصله 120کیلومتری شیراز در منطقه کامفیروز و در مساحتی حدودا 20000 هکتار در منطقه خوش آب و هوایی بنام تنگ بستانک واقع گردیده است. این منطقه دارای تابستان های خشک و زمستان های بسیار سرد است.

منطقه حفاظت شده آبشار مارگون: در شمال غربی استان فارس و 128کیلومتری شیراز و 50 کیلومتری سپیدان واقع شده است و وسعت آن 3501 هکتار می باشد. این منطقه دارای دارای تابستان هایی خشک و زمستان هایی بسیار سرد همراه با بارش برف و باران است.

یکی از ارزش ها و نقاط قوت این منطقه، وجود آبشار بسیار زیبای مارگون است.

آبشار زیبای مارگون

فرهنگ استان فارس

یکی از مناطق مهم عشایری و کوچ نشینی ایران، استان فارس می‌باشد که با جمعیت حدود 140000 نفر، حدود ۳۲ درصد جمعیت کوچ نشین کشور و ۳ درصد جمعیت استان را شامل می‌شود. ایل قشقایی، ایلات خمسه، ایل ممسنی و همچنین طوایف کوهمره از مهم‌ترین گروه‌های کوچ‌نشین استان فارس هستند.

مردم فارسی‌ زبان بیشتر جمعیت استان فارس را تشکیل می‌دهند و در کنار آن‌ها، اقوام مختلف لر، اچمی، قشقایی، باصری و عرب خمسه زندگی می‌کنند.

استان فارس به لحاظ غنای فرهنگی و تحولات جغرافیایی و تاریخی از نظر تعدد و تنوع زبان ها و گویش ها در ایران بی‌نظیر است.

بازار وکیل در شیراز

اقتصاد استان فارس

در طول تاریخ، شیراز به واسطه مرکزیت نسبی‌اش در منطقه زاگرس جنوبی و واقع بودن در یک منطقه به نسبت حاصلخیز به مکانی برای مبادلات محلی کالا میان کشاورزان و شهر نشینان و عشایری مانند قشقایی تبدیل گشته بود.

همچنین این شهر در مسیر راه‌های تجاری به بنادر جنوب ایران مانند بوشهر بوده‌ است که این نقش با احداث شبکه راه‌آهن به بنادر دیگر ایران کمرنگ شده‌ است. مرکزیت ادارای و نظامی این شهر نیز باعث رونق شهر در طول تاریخ بوده‌ است.

از جمله کارخانه‌های مهم فولادی کشور در استان فارس می توان به برج فولاد شیراز، ذوب آهن پاسارگاد، سلحشوران فارس، شیراز پولاد نورد، شرکت فولاد کاران شیراز، فولاد بافت سبحان پارس، فولاد پایه پارس (مجتمع صنعتی ابوقدره)، فولاد کوار، مجتمع فولاد فسا و هرم فولاد شیراز اشاره کرد.

نفت، گاز و انرژی استان فارس

میدان گازی تابناک- استان فارس

استان فارس با داشتن مخازن عظیم گاز در مناطق نزدیک به نوار شمالی خلیج فارس یکی از مستعدترین استان‌های کشور در زمینه توسعه نفت و گاز، طرح‌های پتروشیمی و پالایشگاهی و زیر شاخه‌های وابسته دارد.

 وجود میدان‌های نفتی سروستان سعادت‌آباد و خشت و همچنین میادین گازی متعدد در استان فارس نشان از ظرفیت های بالای این استان در تولید نفت و گاز دارد. استان فارس به لحاظ ذخیره گاز رتبه دوم ایران را دارد.

عبور چهار خط لوله گاز سراسري از نقاط مختلف استان، تصویب عبور خط اتیلن مرکز و دنا از استان، تصویب استقرار ۶ پتروشیمی در مسیر خطوط انتقال، احداث پالایشگاه گازی هالیگان در فیروزآباد، پالایشگاه میعانات گازی در کنار پالایشگاه شیراز، این استان را در زمینه سرمایه‌گذاری در این حوزه به مقصدی با ارزش تبدیل کرده است.

خطوط اصلی نفت و گاز ایران از جمله خط اصلی عسلویه به مرودشت در این استان واقع شده. مناطق جنوبی این استان سرشار از منابع عظیم نفت و گاز است. یک سوم خطوط لوله های اصلی میادین گازی و نفتی از جنوب استان فارس می گذرد.

میدان های نفتی سروستان و سعادت آباد در استان فارس- عکس: شانا

میدان های گازی سفید باغون، دالان، تابناک، آغار، شانول، هما، وراوی از جمله مهمترین میادن گازی در استان فارس است. همچنین استان فارس دارای میدان نفتی به نام سروستان است که در شهر سروستان استان فارس واقع شده است. 

پالایشگاه نفت شیراز، پالایشگاه گاز فراشبند، پالایشگاه گاز پارسیان مهمترین صنایع پالایشگاهی در استان فارس هستند.

پتروشیمی جهرم، پتروشیمی کازرون و پتروشيمی شيراز از مهمترین صنابع پتروشیمی استان فارس هستند. 

ذخایر آبی استان فارس: استان فارس، برای تامین آب شرب شهری و همچنین کشاورزی، سدهایی را بر بستر رودخانه ها بنا کرد که از مهمترین آنها میتوان به سد درودزن، سد ملاصدرا، سد تنگ آب، سد رودبال، سد سیوند و ... اشاره کرد.

سد مخزنی درودزن از قدیمی ترین سد های موجود در این استان است که در پنجاه کیلومتری شمال غرب مرودشت و بر روی رود کر ساخته شده‌است.

برق استان فارس: نیروگاه سیکل ترکیبی فارس که در بخش اکبرآباد استان فارس، در 19 کیلومتری شیراز واقع شده است، یکی از نیروگاه‌های ایران از نوع نیروگاه‌های سیکل ترکیبی است. ظرفیت اسمی تولید این نیروگاه در حدود 1050مگاوات بوده‌است.

استان فارس با برخورداری از بیشترین ظرفیت جذب تابش انرژی خورشیدی به عنوان یکی از مستعدترین استان های ایران در ساخت نیروگاه های خورشیدی است. این استان با دارا بودن 3400 ساعت متوسط تابش در سال مزیت قابل توجهی در زمینه انرژی های نو دارا می باشد که در سالهای اخیر توجه بسیاری از سرمایه گذاران را نسبت به تولید انرژی پاک و تجدیدپذیر و احداث نیروگاه های خورشیدی جلب نموده است.

صنایع و معادن استان فارس

صنایع استان فارس: از جمله صنایع استان فارس، میتوان به صنایع الکترونیک،صنایع غذایی، صنایع شیمیایی، صنایع سلولزی و صنایع فلزی اشاره کرد.

شهرک صنعتی بزرگ شیراز که در شرق کلانشهر شیراز واقع شده، بزرگترین و مهمترین شهرک صنعتی استان فارس است، این شهرک با وسعت تقریبی ۱۴۰۰ هکتار (۹۵۹ هکتار فاز عملیاتی و ۶۱۱ هکتار فاز صنعتی) یکی از بزرگترین و مهمترین شهرک‌های صنعتی کشور محسوب می‌شود.

شهرک صنعتی بزرگ شیراز صنایع کوچک و بزرگ بسیاری را در خود جای داده‌است. شیراز جایگاه کارخانجات الکترونیکی متعددی از جمله صنایع مخابراتی و الکترونیک ایران (صاایران)، زیمنس، ITMC و تکصا است.

همچنین استان فارس جز استان هایی است که صنایع دستی در آن بسیار رواج دارد و از صنایع دستی مهم این استان، می توان به قالیبافی، گلیم بافی، خاتم کاری، آینه کاری، گچ بری، منبت کاری چوب، گیوه بافی، نقره کاری و .... نام برد.

خودروسازی، پتروشیمی، صنایع مخابرات، غذاهای فرآوری شده، لبنیات، صنایع داروسازی، سیمان، پارچه بافی، شکر و قند، نوشیدنیهای غیر الکلی، صنایع گوشتی، پالایشگاه، نفت، پتروشیمی، لاستیک‌سازی و صنایع الکترونیک از مهم‌ترین صنایع استان فارس به‌شمار می‌آیند.

معادن استان فارس: 37 نوع ماده معدنی مختلف در استان فارس شناسایی شده که از این میان، 20 ماده از جمله سنگ آهک، مارن، سنگ گچ، مرمریت، سنگ چینی، خاک نسوز، خاک صنعتی، نمک آبی و سنگی، سیلیس، کوارتزیت، منگنز، سرب، روی، کرومیت، باریت، سنگ‌آهن، مس، گرانیت، نیکل و سنگ تراورتن در حال بهره‌برداری هستند.

استان فارس رتبه دوم سنگ تزئینی ایران را در اختیار دارد. به طور کلی 20 درصد از سنگ‌های تزئینی ایران در استان فارس تولید می‌شود.

معدن خاک نسوز آباده در شمال استان فارس واقع شده است که این معدن یکی از غنی‌ترین معدن‌های نه تنها استان فارس بلکه در سطح کشور و حتی خاورمیانه است.

همچنین تنها معدن نیکل کشور با وسعت ۶۴۱ کیلومتر مربع در شهرستان بوانات استان فارس واقع شده است.

کشاورزی و دامپروری استان فارس

کشاورزی استان فارس: کشاورزی و دامداری دو منبع مهم اقتصادی استان فارس می‌باشند.

استان فارس از استان هاي حاصلخیز ایران است كه محصولات کشاورزی زیادی در این استان کشت می شود و پتانسيل بالايي جهت افزايش توليد محصولات کشاورزی دارد.

استان فارس از نظر توليد گندم، ذرت، انجير و بادام و گوجه فرنگي و انار مقام اول و از نظر توليد مركبات مقام دوم و در توليد شلتوك و انگور،جو و پنبه، چغندرقند،پياز و حبوبات مقام سوم و در توليد برنج مقام چهارم را در كشور دارا مي باشد.

برداشت انجیر در جهرم

مرکبات جهرم درصد بالایی از تولید مرکبات ایران را به خود اختصاص داده‌است. که علاوه بر بازار داخل، به کشورهای آسیایی، اروپایی و کشورهای خاورمیانه صادر می شود. 

دامپروری استان فارس: این استان به دلیل وسعت بالا و داشتن مراتع، دارای واحد های دامداری زیادی می باشد. اکثر دامداری ها به روش صنعتی اداره می شوند ولی دامداری سنتی هم در این استان، توسط عشایر انجام می شود.

شهرستان سپیدان با داشتن 99 واحد صنعتی بزرگ گاو شیری، 2594 گاوداری سنتی، 14 واحد صنعتی پرواربندی، 1واحد صنعتی و 2147 واحد سنتی گوسفند دشتی، 94 واحد مرغداری گوشتی، 2 واحد مرغ تخمگذار، 1 واحد مرغ اجداد و 1 واحد جوجه کشی و 27195 کندوی زنبور عسل در تمام زمینه های تولیدات دامی دارای مقام در سطح استان می باشد. 

گردشگری استان فارس

نقش رستم، در استان فارس- ایران

استان فارس و شهر شیراز به عنوان پلیتخت فرهنگی ایران، از محبوب ترین مناظق گردشگری ایران است. این استان از گردشگر پذیر ترین استان های ایران است و همه ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی را جذب می کند. این استان در میزان جاذبه های گردشگری نیز جزو برترین استان های ایران است. 

تخت جمشید مهمترین و معروف ترین اثر تاریخی ایران که نشانه تمدن کهن این کشور است در استان فارس واقع شده است.

استان فارس دارای جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و مذهبی بسیاری است و تاکنون حدود 300 جاذبه گردشگری در استان فارس شناسایی شده‌است.

استان فارس از نظر تاریخی قدمتی دیرینه دارد و درای مکان های تاریخی مهمی از جمله تخت جمشید است. همچنین این موضوع باعث شده است که هر ساله، گردشگران زیادی از نقاط محتلف ایران و جهان، برای بازدید از مکان های تاریخی به این استان سفر کنند.

بیشترین گردشگران خارجی که به این استان سفر می کنند از کشورهای فرانسه، آلمان و ایتالیا هستند.

گردشگری این استان شامل دسته بندی های زیر می شود:

• جاذبه های طبیعی - تفریحی: غار تنگ چوگان، تنگه هایقر، تنگ بستانک، دریاچه مهارلو، پارک ملی بختگان، آبشار مارگون سپیدان، تنگ براق و ... 
• جاذبه های تاریخی : تخت جمشید، پاسارگاد، کاخ اردشیر بابکان، زندان سلیمان، شهر تاریخی داراب گرد، نقش شاپور، نقش بهرام و ...
• جاذبه های فرهنگی- آیینی: حافظیه، سعدی، شاهچراغ، مسجد تصیر الملک(زیباترین مسجد جهان)، جشن های آیینی و ملی، دروازه قرآن، باغ ارم و ...

تعدادی از مکان های دیدنی استان فارس:

• تخت جمشید
• باغ ارم
• بازار وکیل
• شاه چراغ
• دروازه قرآن
• حافظیه
• سعدیه
• قلعه بهرام گور
• هفت برکه
• تنگه رغز
• چشمه قدمگاه
• کعبه زرتشت
• نقش رستم
• قصر آینه
• و ...

مسجد وکیل- استان فارس

باغ ارم در شیراز

آرامگاه کوروش کبیر در پارسارگاد

تخت جمشید در مرودشت

تخت جمشید در مرودشت

تنگه رغز در داراب

حافظیه در شیراز

سعدیه در شیراز

حمل و نقل استان فارس

در استان فارس سه راه برای سفر و حمل و نقل از نقطه ای به نقطه دیگر وجود دارد: حمل و نقل جاده‌ای، حمل و نقل ریلی و حمل و نقل هوایی.

ریلی: پروژه ساخت و بهره برداری ایستگاه راه آهن شیراز از سال 1380 شمسی آغاز شد و در نهایت در سال 1390 شمسی شمسی افتتاح شد.

ایستگاه قطار شیراز به عنوان یکی از بزرگ ترین و وسیع ترین ایستگاه های قطار در سراسر ایران روزانه حجم قابل توجهی از مسافران را جا به جا می کند.

هوایی: استان فارس به علت وسعت و پهناوری، دارای فرودگاه های مختلفی است و در بین آنها، می توان به فرودگاه شهید دستغیب، فرودگاه آیت الله آیت اللهی لارستان، فرودگاه لامرد، فرودگاه جهرم، فرودگاه داراب، فرودگاه زرقان و فرودگاه فسا اشاره کرد.

استان فارس تنها استانی در کشور است که سه فرودگاه بین المللی دارد و بزرگترین آن فرودگاه شهید دستغیب در شیراز است.

زمینی: استان فارس دارای جاده ها و بزرگراهایی است که این استان را به استان های مجاور متصل می کند. وضعیت آسفالت در بعضی از جاده ها بخصوص جاده های روستایی این استان چندان مناسب نیست و احتیاج به توسعه این بخش از زیر ساخت های حمل و نقل با توجه گردشگر پذیر بودن این استان بسیار اهمیت دارد. 

ترمنال های مسافربری بخش مهمی از حمل و نقل عمومی در استان فارس می باشد که می توان با اتوبوس و با تاکسی های ترمینال سفر کرد.

ترمینال های استان فارس شامل ترمینال شهید کار اندیش، ترمینال شهید مدرس (کاوه)، ترمینال امیر کبیر، ترمینال شهید طباطبائی و ترمینال علی ابن حمزه میباشد.

حمل و نقل عمومی درون شهری استان فارس:

 استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی داخل استان فارس، به چند دسته تقسیم میشوند:

• مترو (شهر شیراز)
• بی آر تی (شهر شیراز)
• اتوبوسرانی
• تاکسیرانی

هتل های استان فارس

استان فارس از جمله استان‌های مهم ایران است که هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. از همین رو، هتل های استان فارس از امکانات متفاوتی برخوردار هستند که برای سلیقه‌ها و علایق گردشگران مختلف، طیف گسترده‌ای از تنوع را ایجاد می‌کند. 

از جمله هتل های معروف این استان می توان به هتل بزرگ شیراز، هتل چمران، هتل پرسپولیس، هتل بین المللی پارس، هتل پولادکف، هتل جهانگردی تخت جمشید، هتل آپارتمان آویژه و ... اشاره کرد.

هتل چمران، هتلی 5 ستاره در بلوار چمران شیراز

علم و فناوری در استان فارس

استان فارس، بعد از تهران، رتبه بالایی در زمینه علم و فناوری دارد و از قطب های مهم علمی کشور محسوب میشود.

در این استان تعداد 90 مرکز علمی و دانشگاهی تعریف شده است و میزبان بسیاری از همایش های علمی تخصصی و سخنرانی علمی است.

شیراز، پایتخت استان فارس، قطب پزشکی کشور و البته خاورمیانه است و سالانه تعداد زیادی گردشگر، برای درمان به این شهر مراجعه می کنند و همچنین دارای آزمایشگاه های معتبری نیز می باشد.

از جمله مراکز مهم علمی استان فارس میتوان به دانشگاه شیراز، دانشگاه هنر شیراز و دانشگاه علوم پزشکی شیراز اشاره کرد.

دانشگاه شیراز

گردآوری: تحریریه بازار مشترک