تفاسیر غلط در تعیین قیمت خودرو
عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت با اذعان بر اینکه مردم و کاندیداها تفکیک مناسب و معنی‌داری بین قیمت کارخانه و قیمت بازار قائل نمی‌شوند، افزود: «وقتی صحبت از افزایش قمیت کارخانه می‌کنیم، همه می‌گویند پس قیمت بازار قرار است بالا بیاید و یا بر عکس، اگر قرار است قیمت بازار پایین بیاید، بدین معناست که قرار است قیمت عرضۀ خودرو ساز پائین بیاید و این تفسیر غلطی است؛ یعنی این دیدگاه غلطی است که متأسفانه در کشور و البته وکلای مجلس و بسیاری از مسئولان جا افتاده است و بر مبنای این دیدگاه غلط، تصمیم گیری و سیاست گذاری می‌کنند و در نتیجه چالش‌ها همچنان ادامه دارد و این یعنی خودشان باعث ایجاد چالش‌های دائمی هستند. این بدان معناست که ما در این زمینه، یک معضل بزرگ فرهنگی در کشور داریم.»
80 هزار میلیارد تومان زیان به صنعت خودرو وارد شد
وی ادامه داد: «می‌توان چنین گفت که چالش اول ما، شناخت صنعت و مکانیسم‌های صنعت بازار خودرو و بازگشت اعتماد در فضای شفاف به دو قسمت صنعت و بازار است. متأسفانه هم مردم و هم مسئولان باور ندارند که 80 هزار میلیارد تومان زیان وارد شده است. هنوز بسیاری از مسئولان فکر می‌کنند که این‌ها عددسازی است و حتی باور ندارند با وجود اینکه نهادهای بازرسی و امنیتی کار خود را درست انجام می‌دهند، این عدم اعتماد، خود یک چالش بسیار بزرگ در جامعه است؛ حال ممکن است که این مورد در جاهای دیگر هم وجود داشته باشد، اما در صنعت خودرو به جاهای بسیار باریک و خطرناک رسیده است.»
بازار خودرو راکد است
این کازشناس خودرو با تاکید بر اینکه باید قیمت‌ها آزاد شود، اضافه کرد: «به محض این که قیمت‌ها آزاد بشود، با ثبات نسبی که در نرخ ارز وجود دارد، قیمت آزاد خودرو در بازار پائین خواهد آمد. این خیلی خوب به نظر می‌رسد، اما خودش یک چالش بزرگ ایجاد می‌کند و آن هم این است که به رکود فعلی دامن می‌زند. در حال حاضر ما در صنعت خودرو و بازار آن دچار رکود هستیم و دلیل آن نیز این است که قیمت خودرو بالا رفته است و در عین حال، توان خرید مصرف کننده بالا نرفته و به همان میزان قبل مانده است. از طرفی چون به تدریج، قیمت تولید کننده و خودروساز به قیمت بازار نزدیک شده است، سرمایه‌گذار نیز با احتیاط بیشتری در این بازار سرمایه‌گذاری می‌کند، لذا بازار در وضعیت فعلی راکد است.»
تاثیر نرخ ارز بر قیمت خودرو
کاکایی با اذعان بر اینکه باور بر این است که به زودی قرار است که قیمت دلار پائین بیاید و برخی نیز در گوشه و کنار به این باور دامن می‌زنند که بله، قرار است واردات آزاد بشود؛ تصریح کرد: «بر این اساس بسیاری از افراد، از جمله آنان که می‌خواهند سرمایه گذاری کنند، امیدی ندارند که سرمایه گذاری در این بازار در یک سال آینده جواب بدهد، لذا سرمایه گذاری‌ها کم می‌شود و از سوی دیگر مصرف واقعی هم مدت هاست کم شده است، چون توان خرید مردم و مصرف کنندۀ واقعی پائین آمده است. حال این را داشته باشیم و فرض هم کنیم که قیمت‌ها را آزاد کنیم؛ چالش بعدی به وجود می‌آید و رکود عمیق تر می‌شود و خیلی از مردم که تا دو سال دیگر خودروی خود را پیش خریده کرده اند، در حقیقت می‌بینند که دیگر این روند سود نخواهند داشت، پس پول خود را از خودروساز مطالبه می‌کنند.»
نیاز صنعت خودرو به نقدینگی سنگین
عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت خاطرنشان کرد: «علاوه بر این به علت تمردی که در این 3 سال گذشته رخ داده و زیان سنگینی که به دو خودروساز متحمل شده است، عملاً نقدینگی موجود از طرف شرکت‌ها به شدت پائین آمده؛ این در حالی است که نیاز به نقدینگی در3 سال گذشته حدود 10 برابر افزایش پیدا کرده است. یعنی از یک طرف پول نداریم و از سوی دیگر اگر قرار است که تولید در صنعت خودروسازی ادامه پیدا کند، به یک نقدینگی سنگین نیاز است، لذا این نیاز در همین یک سال یا یک سال و نیم پیش حدوداً یک و نیم برابر شده است. این هم یک چالش بسیار بزرگ دیگر خواهد بود.»
وی با تاکید بر اینکه چالش تحریم را باید در نظر بگیریم که از همۀ چالش‌ها بزرگ تر بوده و منشأ اصلی این چالش‌ها است، یادآور شد: «به هر حال تحریم همچنان وجود دارد و تمام نشده است و اگر این سؤال مطرح می‌شود که چرا ما به این روز افتاده ایم، باید پاسخ بدهیم به این دلیل که تحریم شده ایم. تحریم که شدیم نرخ ارز بالا رفته، تورم ایجاد شده است، تولید پائین آمده و از تولید مقیاس دور شده‌ایم و دلایلی دیگر نیز در این مسئله موجود است و این تحریم تکلیفش تا به امروز روشن نشده است.»
تکلیف تحریم باید روشن شود
وی در ادامه توضیح داد: «به لحاظ تحریمی در یک وضعیت بسیار بدی هستیم. زمانی هست که شما تکلیفت با تحریم روشن است و می‌گوئی که من تحریم هستم و باید یک سری از کارها را انجام بدهم؛ کما این که در سال‌های گذشته این اتفاق افتاد و این کارها را انجام دادند و این بدان معناست که علیرغم وجود تحریم‌ها و تمام چالش‌های پیش رو، ما رشد تولید داشتیم و خودروی جدید به بازار عرضه کردیم.
ولی زمانی که به شما می‌گویند قرار است تحریم‌ها برداشته شود، یا چینی‌ها و روس‌ها و اروپائیان بیایند، بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های ما به شدت دچار ریسک بالا می‌شود و در نتیجه بسیاری از کارهایی که در 2 سال گذشته با جدیت دنبال می‌شد، الأن به شدت متزلل خواهد شد است و این یعنی یک بار دیگر همۀ زحماتی که در این 2، 3 سال اخیر برای توسعۀ داخلی سازی و جذب سرمایه‌های جدید، علیرغم تمام بی پولی‌ها کشیده شده، حالا یک دفعه باد هوا می‌شود.»
کاکایی گفت: «بسیاری از قطعه‌سازان علیرغم این که چالش‌های مالی وجود داشت و تأخیرهای سنگین در پرداخت‌ها و دیگر مشکلات این چنینی نیز دیده می‌شد و انواع بدهی‌ها در این زمینه به چشم می‌آمد، دست یاری به سمت خودروسازان دراز کردند. در این میان باید گفت که با وجود همۀ این اوصاف، قطعه‌سازان آمدند و از اعتبار خویش خرج کردند و آن را صرف توسعۀ تولید داخلی کردند.»
برخی دولت‌ها می خواهند بدون پشتوانه پول خرج رفاه مردم کنند
وی با ذعان بر اینکه تصور کنید تحریم‌ها برداشته شود به توضیح وضعیت صنعت خودرو پرداخت و گفت: «معمولاً در ایران به این شکل بوده است که به راحتی واردات حداقل قطعات به شدت افزایش پیدا می‌کند، به خصوص دولت‌های پوپولیستی روی این کار تأکید می‌کنند. بر این اساس بسیاری از اقشار می‌گویند که ما طرفدار تولید داخل هستیم؛ اما از سوی دیگر در این تلاش هستند که ادعای رفاه در جامعه را نیز افزایش بدهند. این دولت هایی که می‌خواهند بدون هیچ پشتوانه ای رفاه را افزایش بدهند، به محض این که یک مقدار پول دستشان می‌آید، فوری آن را خرج رفاه عالی مردم می‌کنند و این بدان معناست که اگر زورشان برسد، فوراً واردات خودرو را آزاد می‌کنند. معنای این موضوع چیست؟ معنای آن این است که اگر می‌شود که قطعه ای را وارد کرد، بگذاریم وارد کننده آن را وارد کند که قیمت‌ها شکسته شود و پائین بیاید.»
چگونه سو مدیریت در صنعت خودرو به مهاجرت دامن می زند؟
وی اضافه کرد: «یک اتفاق بسیار خوبی که در این 2 ، 3 سال افتاد این بود که همه همت کردند، یک سری پروژه‌ها تعریف و یک سری کارهای تحقیق و توسعه انجام شد، یک سری از آدم‌ها و متخصصان به کار گرفته شدند و حرکت‌های بسیار خوبی اتفاق افتاد. حال این که ما تصور کنیم که این پروژه‌ها و سرمایه گذاری‌ها متوقف شود، خود به خود یک سری از متخصصان، محققان، کارآفرینان و دانشمندانی که در این عرصه مشغول بودند، دیگر جائی نخواهند داشت و بیکار خواهند شد و به تبع آن، موضوع مهاجرت شروع خواهد شد و جای تأسف است که این مسئله امروز و در حال حاضر برای کسی اصلاً اهمیتی ندارد؛ همان طور که مثلاً در دهۀ هشتاد این اتفاق افتاد.»
ناامیدی در صنعت خودرو تبعات بسیار بزرگی دارد
کاکایی با بیان اینکه در دهۀ 70 پروژه‌های بسیار بزرگ توسعه ای داشتیم و در این میان بسیاری از افراد تربیت شدند و شبکه‌های بزرگی رشد پیدا کردند؛ اذعان کرد: «با این وجود در دهۀ 80 بسیاری از پروژه‌ها متوقف و همین امر موجب شد که بسیاری از افراد از این مملکت بروند. من نیز اعتقاد دارم که این مسئله، یک چالش بسیار بزرگی است که عمیق تر از دیگر چالش‌های موجود و پیش رو است. این بدان معناست که یک نا امیدی عمیق در صنعت خودرو به وجود خواهد آمد و این هم یک چالش بزرگ دیگری است که البته بعدها، تبعات اقتصادی آن را خواهیم دید.»
وی ادامه داد: اولین اقدام آمریکا 3 سال پیش در تحریم ایران این بود که صنعت خودرو را تحریم و عملاً اعلان جنگ به سمت صنعت خودرو کرد. یک نکتۀ بسیار مهم این است که در تحریم‌های امریکا، صنعت خودر و هر نوع قطعه تحریم اما واردات خودرو از هر کشوریی آزاد شد و این بدان معناست که اگر شما می‌خواستید که از امریکا هم خودرو وارد کنید، به شما خودرو می‌دادند و مشکلی نبود.»
چالش های فراوان پیش روی صنایع
این کارشناس صنعت خودرو اضافه کرد: «این نشان دهنده این است که در زمینۀ اقتصاد سنگ پراکنی کرده‌اند ما ژنرال ها، فرماندهان و سربازانی را در این جنگ داریم که با توجه به اوضاع پیش رو وضعیت بسیار متزلزلی پیدا خواهند کرد و این چالش بسیار بزرگی را برای کشور به وجود می‌آورد؛ البته نباید این موضوع را نیز فراموش کرد که این چالش هایی که ما آن‌ها را در این مبحث بررسی می‌کنیم، تنها به صنعت خودرو مربوط نمی‌شود و در بسیاری از صنایع دیگر نیز که برای توسعۀ داخلی سازی زحمت کشیده اند، مانند برق، نفت، گاز . ... وجود دارد و حتماً اتفاق خواهد افتاد.»
عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت با تاکید براینکه قرارداد با چین، یکی دیگر ا چالش های پیش روی دولت بعدی خواهد بود، تصریح کرد: «چینی‌ها وقتی تأمین سرمایه برای یک پروژه می‌کنند، حتی کارگر آن را هم تا جائی که می‌توانند از خودشان می‌آورند. پس ما با چنین چالش هایی روبرو هستیم و حالا بحث‌های دیگری مانند این که برجام درست بشود چه می‌شود، یا اگر نشود چه می‌شود، بسیار کلان است که ما در این میان با آن‌ها روبرو هستیم.»
واردات در سایه مونتاژ داخلی
وی یادآور شد: «همین الأن که هیچ اتفاقی نیفتاده است، چینی‌ها برای تولید CKV در حقیقت با کمترین داخلی سازی، اقداماتی بسیار جدی در کشور انجام داده‌اند اما خیلی محسوس نیست و به همین اندازه محدود است که فقط شما در یک جائی می‌شنوید که فلان خوروی جدید آمد و هیچ کس به این موضوع توجه نمی‌کند. بالأخره بازار خلأ دارد و همه دوست دارند که خودروی جدید به بازار بیاید ولی در این میان، همه اقشار و به ویژه خبرنگاران به این موضوع توجه می‌کنند که بالأخره یک خودروی جدید و شیک برای عرضه به بازار آمد و به ابعاد فنی آن توجه می‌کنند این یعنی اینکه آرام آرام شما شاهد یک سونامی واردات، حالا به اسم مونتاژ داخلی خواهید بود که بیکاری ناشی از آن را به زودی خواهیم دید و احتمال وقوع این قضیه بسیار زیاد است.»
توجه رئیس جمهور جدید به صنعت و رفاه مردم بسیار مهم است
این کارشناس خودرو تصریح کرد: «این موضوع به شدت به این قضیه ارتباط دارد که رئیس جمهوری منتخب تا چه اندازه به صنعت توجه کند و تا چه اندازه، رفاه آنی مردم برای او اهمیت داشته باشد و یا به نوعی باید این پرسش را مطرح کرد که این فرد تا چه اندازه به صنعت و رفاه بلند مدت مردم توجه دارند. از سوی دیگر باید پذیرفت که برقراری این تعادل کاری بسیار سختی است و من پیش بینی می‌کنم از لحاظ صنعتی و کار اصیل اقتصادی ما اوضاع بسیار بدی را خواهیم داشت.»
دیدگاهتان را بنویسید
دیدگاه ها